-
1 drink
driŋk
1. past tense - drank; verb1) (to swallow (a liquid): She drank a pint of water; He drank from a bottle.) beber, tomar2) (to take alcoholic liquids, especially in too great a quantity.) beber
2. noun1) ((an act of drinking) a liquid suitable for swallowing: He had/took a drink of water; Lemonade is a refreshing drink.) bebida2) ((a glassful etc of) alcoholic liquor: He likes a drink when he returns home from work; Have we any drink in the house?) bebida, copa•- drink in- drink to / drink to the health of
- drink to / drink the health of
- drink up
drink1 n1. bebidacan I have a drink? ¿puedo beber algo?2. tragodrink2 vb bebercan I have something to drink? ¿puedo beber algo?tr[drɪŋk]■ let's go for a drink! ¡vamos a tomar algo!, ¡vamos a tomar una copa!■ would you like a drink? ¿quieres tomar algo?1 (gen) beber, tomar■ what do you want to drink? ¿qué quieres beber?, ¿qué quieres tomar?1 beber■ don't drink and drive si bebes, no conduzcas\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto drink a toast to somebody brindar por alguiento drink like a fish beber como un cosaco, beber como una esponjato drink oneself into a stupor ponerse como una cuba, beber hasta perder el conocimientoto drink oneself to death matar a uno la bebidato drive somebody to drink empujar a alguien a la bebidato drink somebody under the table aguantar más bebiendo que alguiento drink to something/somebody brindar por algo/alguiento have something to drink tomar(se) algo1) imbibe: beber, tomar2)to drink up absorb: absorberdrink vi1) : beber2) : beber alcohol, tomardrink n1) : bebida f2) : bebida f alcohólican.• beber s.m.• bebida s.f.• bebido s.m.• trago s.m.• trinquis s.m.v.(§ p.,p.p.: drank, drunk) = beber v.• chupar v.• copear v.drɪŋk
I
1) ua) ( any liquid) bebida fb) ( alcohol) bebida fto drive somebody/to take to drink — llevar a alguien/darse* a la bebida
2) ca) (amount drunk, served, sold)have a drink of water/milk — bebe or (esp AmL) toma un poco de agua/leche
b) ( alcoholic) copa f, trago m (fam)
II
1.
give me something to drink — dame algo de beber or (esp AmL) para tomar
2.
v refl
3.
vi1) ( swallow) beber, tomar (esp AmL)2)a) ( consume alcohol) beber, tomar (AmL)I don't drink — no bebo, no tomo (alcohol) (AmL)
b) ( toast)•Phrasal Verbs:- drink in- drink up[drɪŋk] (vb: pt drank) (pp drunk)1. N1) (=liquid to drink) bebida fthere's food and drink in the kitchen — hay comida y bebidas en la cocina, hay cosas de comer y de beber en la cocina
have you got drinks for the children? — ¿habéis traído algo para que beban los niños?
•
to give sb a drink — darle algo de beber a algn•
can I have a drink? — ¿me podrías dar algo de beber or (LAm) tomar?meat 1., 1), soft 2.•
hot drinks will be available — se servirá café y té2) (=glass of alcohol) copa f, trago m•
to go (out) for a drink — salir a tomar algo, salir a tomar una copathey've asked us round for drinks — nos han invitado a su casa a tomar algo or a tomar unas copas
•
to have a drink — tomar algodrive 2., 7)we had a drink or two — tomamos unas copas or unos tragos
3) (=alcoholic liquor) alcohol m, bebida fhe's given up drink — ha dejado de beber, ha dejado el alcohol or la bebida
worse 1.•
to take to drink — darse a la bebida4)2.VT beber, tomar (esp LAm)would you like something to drink? — ¿quieres tomar algo?
•
this coffee isn't fit to drink — este café no se puede beber•
we drank ourselves into a stupor — bebimos hasta perder el sentido•
to drink a toast to sth/sb — brindar por algo/algn3. VI1) (=imbibe liquid) beber•
to drink from the bottle — beber de la botella•
to drink out of paper cups — beber en vasos de plástico2) (=imbibe alcohol) beber, tomar (LAm)he doesn't drink — no bebe (alcohol), no toma (alcohol) (esp LAm)
•
don't drink and drive — si bebes, no conduzcas•
to drink to sth/sb — brindar por algo/algn4.CPDdrink driver N — (Brit) conductor(a) m / f en estado de embriaguez
drink problem N —
•
to have a drink problem — tener un problema con la bebidadrinks cabinet N — mueble m bar
drinks party N — cóctel m
- drink in- drink up* * *[drɪŋk]
I
1) ua) ( any liquid) bebida fb) ( alcohol) bebida fto drive somebody/to take to drink — llevar a alguien/darse* a la bebida
2) ca) (amount drunk, served, sold)have a drink of water/milk — bebe or (esp AmL) toma un poco de agua/leche
b) ( alcoholic) copa f, trago m (fam)
II
1.
give me something to drink — dame algo de beber or (esp AmL) para tomar
2.
v refl
3.
vi1) ( swallow) beber, tomar (esp AmL)2)a) ( consume alcohol) beber, tomar (AmL)I don't drink — no bebo, no tomo (alcohol) (AmL)
b) ( toast)•Phrasal Verbs:- drink in- drink up -
2 freirus
Freirus, magos, curanderos, desencantadores de embrujamientos, etc. De los Freirus se han contado muchas historias, algunas ciertas, otras meras leyendas y muy pocas están en lus cuentos. Yo ahora les voy a contar la historia relacionada con lo misterioso de las Xantinas y freirus. "L'ESTORIA DE XANTA ROUXA" —Acorreláu per argutóuxes cumes que fasta les mesmes ñubes s'espurríen, pa xorber d'échos nus envernus les ñeves ya nus branus les güáitades, ben per mor de les borrines ou de bétchadas orbayadas, ou de choveres xin tinu, cundu atroñiquen lus cielus, ya en pocétchos centellóuxes s'esmadrían ente reblagus en manplenáes de riadas. Ou cundu nes campes nuétches baxu 'l paxiétchu d'estrellas, qu'acobertorién lus érus de moyadas alboriadas, ou cundu 'l tempu trastola, ya baxan prietes borrinas xemandu las orbayadas, que fartucaben al vátche que comu xardín divinu per les argutóuxes cumes yera curiáu en muriada. —Nisti vátchiquin d'enxuenu que mil nomes xin chevara, mal nomáu xamás cheldara, perque mil vátches semexus a miou Melgueirina Asturies per tous lus lláus l'engalanan. Isti vátche yera un xardín que xempre verdi lu taba, lu mesmu nel plenu envernu que nel branu magosteiru, dou embruxantes aldines per uquiera lu poblaban, de xentes fortes ya bravas, que fellices trabayaban, disdi que el sol allumbraba, fasta que la nuétche prieta nun dexaba güétchar nagua. —Sous erus daben lu mesmu 'l perexil que l'escanda, lus arbeyinus de Mayu, ya tou la clás de ximiente qu'el llabrador la xemara. Nus sous teixus tou la fame taba d'afechu xebrada. —Allindiaben sous rebañus d'uveyes, vaques, ya yegues, que nus préus, ou nas brañadas pastiaben yerbes mu sanas. Nuna 'ldina d'isti vátche fae mamplenaú d'anus, fexu rellumbru ista hestoria que l'uréei cundu guaxe de chingua d'un bon vaqueiru que tamén él l'ureáre. —Ista cheyenda ou hestoria que ches cuntu you nagora, fói fecha per el amore, 'l xufrimientu ya la chárima, ya per oitres munches couxes qu'allumbra l'alma humana. —Yera Rouxina tan pura, tan ñatural ya melgueira, tan fermóuxa ya ben cheldá que nin el mesmu Faidor oitra mexor n'encaldara. Yera fía d'una viuda de rancuayina llabranza, qu'ente les dous trabayaben, con la gavita l'aldina, que toes sous xentes con gociu l'apurríen cundun cuadraba. Perque Rouxina yera dalgu que embruxaba y encantaba, que semaba l'allegría per uquier qu'espatuxara, Rouxina xegún les xentes yera un anxelín del ciellu, tan roxiquina y a guapina comu las divinas xanas. —Sous güétchus yeran mesterius qu'al mirar tou l'embruxaban, l'allumbraben d'allegríes, l'alleraben d'esperancias, l'aviñonaben pel gociu qu'en sou alma fogueiraba. Sous güétchus faían falugus, apurriendu mil promexas xin écha falar pallabra. Tous lus mozus d'aquel vátche taben ameruxáus d'amore per la melgueira Rouxina, pos tóus ca cual per xigu, cuntábenxe ben queríus per la melgueirina xana. —Cundu chegaben les romeríes naquel vátche d’énxuenu, toes les xentes dexaben lous trabayus, y'apaxiétchaes con sous gales de festa, diben allegres ya fellices con xantificanti respeutu, a festexar al sou Xantu ou Xantina que tou 'l añu le reizaban, rogándoyes que sous femes nun mal partu nun bétcharan ou que lus chobus ya 'l oxu nun chuquinaren sous vaques, sous uvées ou cheguadas, ou qu'el tempu vena bonu p'el maíz ya las patacas, ya cundu 'l mes de la yerbe nun choviere nin orbayara, pa poder metela bona nus payares ya nas baras, axín como oitres couxes que a sous Xantus pigüeñaban. —Ya trés lus reizus al Xantu ou a la Vírxen qu'aduraban, tóus diben pa sous teixus en hermaná fellizada, y'enzulaben el banquete que faíen col cordeiru mexor de la sou teixada, ya oitres guixus ya llambicus, que pa tal chelda forniaban. —Ya despós de tous fartus e achegres en romaurada, colaben pa la campeira dou lus múxicus gaitaban, ya tóus xemáus de diches con alegría danciaban lu mesmu la xente viétcha qu'angunes xotes danciaba, que la xuventú enteira que de baítchar n'adondaban, xempre xuníus nel dexéu de la querencia qu’embruxa l 'amore que ca cual cata, mái nus mozus que nes móuces pos ístas son mái recatas, perque la fema que pirdi la sou gonra endenantes de qu'el cura la caxara, cheva cuaxigu la duda de ser muyer fellizada. (Bona dote tenes fía, que yes fermóxa e gonrada, 'l díe que pirdas la gonra si nun yes muyer caxada, tou dote nun val pa nagua). Axin falaben les maes tous lus díes a sous fías, enus tempus d'endenantes, cundu la mútcher namái que yera 'l ama en sou teixu cundu 'l sou home nun taba. Peru güéi que la muyer ye 'l xuez que chelda les lleyes, ou 'l guardia que t'encarxela, ou 'l aboguéu falancieru que la xusticia simielga ou 'l fiscal endiañáu que t'achuquina xin pena, falu you que la mútcher güéi poucu estima sou gonra, sou embruxu mesterióxu, sou divinidá grorióuxa, sou ser má del mesmu Cristu, sou ser mantina e fermóuxa. —Ya coyendu la güítcha p'afalar denuéu continu ista hestoria ou cheyenda, falu qu'achí naquel baítche, tous lus mozus faíen dance p'eñamorar a Rouxina, tóus lampriáus nel esgolazu queríen xorber nus sous güétchus el embruxu qu'allumbraben, d'angunus envallentáus falábenle mu xellín que taben per écha llocus, peru Rouxina xonrienti a dalgún sou xi ches daba, ya ñocenti comu ‘n ánxel con sous embruxantes güeyus ya sou melgueira falancia, per xemexu afalagaba, engolguiéndulus nun fuéu que mái sou amore queimaba. —E anxín con tóus per lu mesmu, danciaba ya se reyía, falaba ya canturriaba, ya sous güeyus mesterióxus l’amor per uquier xemaban. TRADUCCIÓN.— (LA HISTORIA DE SANTA ROSA). Rodeado por altas cumbres, que hasta las mismas nubes con gallardía se estiraban, para beber de ellas en los inviernos las nieves y en los veranos las aguas, bien por mediación de nieblas o de ricas escarchadas, o de lluvias que sin tino cuando los cielos tronaban y la centella o el rayo como la luz caminaba, y las nubes se rompían en torrentes de riadas. O cuando en las noches claras bajo el manto de estrellas, que cubrían todos los campos mojados por la alborada, que tal hartaba a todo el valle, que como jardín divino, por las altas montañas era cuidado por sus naturales murallas. —En este valle de ensueño, que mil nombres si llevara mal llamado jamás fuera, porque mil valles divinos, parecidos este ensueño, en mi Dulce Tierrina por todos sus lados la engalanan. —Este valle era un jardín que siempre verde lo estaba, lo mismo en el pleno invierno, que en el verano más caluroso, donde embrujadoras aldeas por todas partes poblaban, de gentes fuertes y bravas que felices trabajaban, desde que el sol salía, hasta que la oscura noche no dejaba ver ya nada. Sus tierras daban lo mismo el perejil que el trigo, que los guisantes tempranos, que cualquier clase de siembra que el labrador trabajara. En sus casas toda hambre del todo estaba apartada. —Las nobles y bravas gentes de aquel valle de ensueño, cuidaban a sus rebaños de ovejas, vacas y yeguas, que en los verdes prados, puertos, morteras u brañas, pastiaban abundantes y buenas hierbas. En una de las aldeas de este valle, hace muchos años se a alumbró esta historia, que yo escuché siendo niño, de boca de un buen vaqueiru, que también él la escuchara. —Esta leyenda o historia que yo les voy a contar ahora, fue nacida del amor del sufrimiento y la lagrima y de muchas otras cosas que alumbra el alma Humana. —Era la joven Rosina tan, pura y tan natural, tan dulce y tan hermosa, y también deseada estaba, que hasta el propío Hacedor otra mejor no creara. Era hija de una viuda de muy pequeña labranza, que entre las dos trabajaban, con la ayuda de las gentes de la aldea, que les prestaban cuando la necesitaban. Rosina era ése algo que embrujaba y encantaba, que sembraba la alegría por donde ella caminara. Rosina según las gentes, era un angelín del cielo, tan rubia y hermosa como las divinas Xanas. —Sus ojos eran misterio que al mirar todo lo embrujaba, alumbrando la alegría, repartiendo la esperanza, llenando a todos del gozo que en su alma se hornaba. Sus ojos hacían halagos prodigando las promesas sin ella decir palabra. Todos los mozos del valle estaban llenos de amor por la dulce y encantadora Rosina, y cada cual para si mismo ya se contaba amado por la preciosa diosa. —Cuando llega el tiempo de las fiestas o romerías en aquel valle de ensueño, todas sus gentes dejaban sus trabajos, y vestidos con sus mejores galas, iban alegres y felices, con santificado respeto, a festejar a su Santo o Santina, que en todo el año le rezara, rogándole que sus hembras tuvieran un buen parir, o que los lobos o el oso no matase a sus ganados, o que el tiempo viniese bueno para el maíz, y las patatas y que en el mes de recoger la hierba no lloviese ni lloviznara, para poder tener buena hierba en los pajares y las varas, así como muchas otras cosas que a sus santos les rogaban. Y tras de los rezos al Santo o a la Virgen que adoraban, todos se marchaban para sus casas en hermanada felicidad, y festejaban el banquete que hacían con los corderos mejores de sus rebaños, y otros guisos y confites que para tales fiestas se industriaban. —Y después de todos hartos y alegres en romería, se iban para la campa donde los músicos tocaban, y todos llenos le dichas con alegría danzaban, lo mismo las gentes viejas que algunas jotas bailaban, que toda la juventud que de danzar no casaba, siempre unida en el deseo, de la querencia que embruja, el amor que cada cual buscaba, más en los mozos que en las mozas, pues éstas son más recatas, porque la hembra que pierde su honra antes de ser casada, puede que jamás alcance la felicidad soñada. (Buen dote tienes hija mía, que eres hermosa y honrada, el día que pierdas tu honra sino eres mujer casada, tu dote no vale nada). Así hablaban las madres todos los días a sus hijas en los tiempos ya pasados, cuando la mujer sólo era el ama en su casa siempre que el hombre no estuviera. Pero hoy que la mujer es el juez que hace leyes o el guardia que te encarcela, o el abogado hablador que la justicia menea, o el fiscal endemoniado que te asesina sin pena, digo que hoy la mujer muy poco esta a su honra, su divinidad gloriosa, su ser la madre de Cristo, su ser querida y hermosa. —Y cogiendo la aguijada para arrear con tino esta leyenda o historia, les digo que en aquel valle de ensueño, todos los mozos, bailaban, reían, cantaban y todo cuanto hacían y pensaban iba encaminado para enamorar a la hermosa y divinizante Rosina, pues todos estaban hambrientos y sedientos hasta el enloquecimiento, por poder satisfacerse con las embrujantes miradas de sus misteriosos y encantadores ojos, algunos mozos más osados, le decían muy despacio y con grande veneración, que estaban enloquecidos de amor por ella. Pero Rosina sonriéndose siempre con su candidez acostumbrada, a ninguno le daba su sí, e inocente como un ángel, con sus embrujantes ojos y su dulce palabra, por igual a todos halagaba, envolviéndoles dentro de un embriagador y divino fuego en el que sólo su amor les quemaba. Y así con todos por igual, bailaba y se reía, hablaba y cantaba, y sus ojos misteriosos el puro e inocente amor por todas partes sembraba. "JUAN EL CURANDERO" —Era Juan hombre maduro sin llegar en esta edad a su total madurez, y era viejo en ser tan pobre como la propia vejez, pues no hay viejo que sea rico aunque más dineros tenga que el mundo que tener. Ya que el dinero en el viejo (y a esta edad yo he de llegar si la parca en mi camino no me siega mi querer, y quisiera me respeten como yo desde mi infancia con el anciano lo hacer) u otra riqueza que fués, sólo le sirve de abrigo, de tranquilidad tal vez, y para que todos sus deudos le mimen y les respeten, como el mejor de sus males para heredarle después. —Yo no se si me comprenden por no explicarme muy bien, yo no llamo viejo al tiempo, porque el tiempo viejo no es, yo llamo anciano a los seres que han perdido la alegría, la ilusión y el apetito, y cuando esto se pierde el más joven viejo es. —Digo yo que me han contado, que Juan no tenía riquezas, y que vivía solitario en una humilde cabaña que él mismo se fabricara, era hijo de aquel valle, dónde sus padres un día tuvieran buena labranza, pero siendo él un niño que apenas lo recordar, vendieron toda la hacienda y se fueron a ultramar. Y en aquellas tierras ricas al otro lado del mar, Juan conoció la fortuna que del trabajo sus padres la pudieron enfornar (hornar), también conoció el amor, y la alegría de vivirlo con el placer que él te dar, pero el vicio de las drogas que a otros muchos te empujar, le hicieron perder su suerte y en la desgracia rodar, y esta negra desventura al presidio le llevar, de dónde salió tan pobre de riquezas y de honor, que en él ya nadie confiar. —Desesperado y mendigo, sin familia y sin hogar, Juan regreso a su Tierrina, al valle que había nacido, y a las argutas montañas que con recelo le guardar, y una vez en el lugar dónde él al mundo llegar, en terreno comunal edifico su cabaña, y tras ella hizo una huerta que con sapienza cuidar, dónde florecía la planta que tras bien elaborada él con placer la fumaba y del mundo se olvidar. —Juan vivía de la caza, de la pesca de ser hombre de mente despierta a ultranza, y quizás bien educada en el delicado oficio de curar la enfermedad, pues él sanaba a las gentes con sus potingues y ungüentos industriados con las plantas que en el monte él arrancar, así aliviaba el reuma, los catarros y otros males, que el médico no sanar. Muchas veces sus palabras sabias por bien atinadas, hacían más bien al enfermo, que el doctor y su receta, que a parte de ser muy cara, raras veces era eficaz. —Juan era un astur de casta, de estatura premediada, de rostro agradable y firme, con nariz recta y holgada, de boca que sonreía aunque palabra no hablara, de ojos tristes y avispados, del color de la esmeralda, sus cabellos eran negros para contraste de raza, y su caminar sereno tranquilidad sin par, le daban el firme aire de poder y libertad. Juan practicaba la industria de curar la enfermedad no cobrando jamás nada, pero todos le ofrendaban mucho más que si cobrara, quizás fuese porque Juan, era hombre que las gentes le querían, le admiraban y le honraban. —Una tarde estaba Juan sentado frente a su casa, que alejada de la aldea en solitario se alzaba, silencioso y cabizbajo no viendo que le observaban, Juan cavilaba en silencio, o tal vez feliz lo fuera y en nada quizás pensara. Más de pronto alguien le dijo con voz cristalina y clara, como las aguas que nacen en las fragosas montañas, con voz cantarina y brava, como la que hace el malvís en la libertad del campo, dueño y señor de su ente, no siendo esclavo de nada, con voz mansa y adulzada, como la que hace la hembra, cuando a su amado le invita, o a su cachorro le halaga, con voz cálida e inocente, como los rayos del sol que dan vida a todo ser, sin preguntar si hay algunos que no merecen tal gala con voz que era un embrujo, para cualquier ser viviente que su música escuchara: —¡Señor Juan! ¿Se encuentra enfermo, o tal vez tiene tristezas que le infelizan su alma? —Juan levantó su mirada, y allí en mitad del camino Rosina le reparaba, con sus candorosos ojos y una divina sonrisa que en sus boca bailoteaba. —¡No preciosa soy feliz, no tengo en pobreza nada, que me fabrique el dolor, ni el odio ni la venganza, ni el egoísmo maligno, ni una ilusión desquiciada! —¡Soy feliz porque soy rico, al saber que no poseo querella de hacienda vana, tengo comida y cobijo, vecinos que bien me quieren y muy tranquila mi alma. —¿Puedo sentarme a tu lado a charlar si tiene gracia...? —¡Tengo la gracia del cielo, cuando hasta mi lado llega, la hermosura más preciada por la inocencia guiada! —¡Puedes Rosina si quieres hacer cuanto a ti te plazca! —¡Señor Juan, yo soy curiosa, como mujer bien pagada, cuentan en la aldea cosas de usted y ninguna mala, pero yo quiero saber esa tristeza que tienen sus ojos que ahora me halagan, ese no querer tener, cuando todos en la vida, por el poseer se afanan! —¡No están tristes mis pupilas, ya que en verdad son dichosas, tal vez se encuentran cansadas, por el placer tan inmenso que en todo momento gozan! —¿Cómo es posible señor, que estando sólo en su choza con agranda *** ***y de todas sus bondades, y ocasiones hubo muchas en que estándome yo sola he pensado en bien amarle. Señor Juan, nunca me quite de este placer que yo siento al poder acariciarle, al poder amarle tanto, como no he podido amar, nada más que a la mi madre! — Juan dominando el deseo que su espíritu sentía, de sus sentidos dislocos perdidos en el placer del vicio que da la carne, pudo un tiempo detener prisioneros tales naturales males, pero al fin incontrolable, besó a Rosina en sus ojos que eran maravillas tales, con el ardor de la quema controlada y sin desmanes, y acariciando su rostro con hermosura pureza del más escogido ángel, le dijo ya emocionado despreciando sus maldades: —¡No sé si el cielo me premia dándome cariños tales, o si me pide un calvario que en duda pongo en llevarle, sólo sé Rosina hermosa, princesa maravillosa con designios celestiales, que en mí hallarás tú siempre cuanto tenga y pueda darte, puedes venir a mi casa siempre que el querer te llame, mi puerta no tiene llave ni para ti, ni tampoco para nadie! —¡Señor Juan, soy tan dichosa que mi pecho se me abre, y por él se me desbordan todo un Firmamento lleno de gozosas alegrías, porque no tienen cabida en mi alma que las hace! —Juan de nuevo acarició aquel ángel tentador, y sin poder contenerse aunque luchó con ardor, sus labios fueron directos aquella rosa encarnada, que era su boca preñada de virginidad y amor. Y lejos de ser esquiva a tan bacanal caricia que se enredaba en el beso que en sus labios se prendió y aquella fuente de gozo, de un deseo incontrolable de un embrujo tentador, respondió al beso en medida que el beso que recibió, y rauda salió corriendo envuelta en gloriosa dicha, con marcado rubor, le dijo adiós con su mano, hacia su aldea marchó. —Juan quedó sólo y maltrecho por el placer el dolor, sin llegar a comprender, que tanta inocencia pura, tanta hermosura y candor, pudieran vivir tan juntas en natural parangón, y darle a él tanta dicha, como carga de dolor. "LA MUERTE DE JUAN" —Fue condena para Juan imposible de vencer, aquel fuego que prendió Rosina en su corazón, era un veneno de infierno que le empujaba al placer, y no al honrado sendero de querer a la inocente como el padre que no ser. —¿O quizás es el demonio ese ángel celestial que en figura de Rosina a mí me vino a tentar, el inocente soy yo que en la inocencia fiar? —Ella se dejó halagar, yo con pasión la besé, y busqué en sus labios puros no el cariño paternal, sino el deseo carnal que en todo Humano se encuentra, como dios del placer, muchas ocasiones hay que ni el más santo barón, ni la más casta mujer son capaces de frenar y violan la castidad en su vida alguna vez. Si a este extremo llegan ellos, ¿qué podré yo hacer que soy un vicioso por demás de la droga y el placer? —Y ella se dejó halagar, y con su candorosa inocencia despertó en mí otra vez, las locas ansias de amar, que dormidas las tenía pensando que nunca más volverían a despertar, puede que ella sin querer me incitara en la pasión, por eso yo la besé, y busqué en sus labios rojos fontana de gran placer, apagar mi sed de amor, y cuando tal degustaba pude y en ella yo notar, que respondía a tal goce no con querer paternal, sino con ansias de amar, y al igual que yo gozar. Y sus pechos prominentes recios por virginidad, he visto que se alteraban sacudidos por el goce que al largo beso arrancar. Y sus ojos hechiceros brillantes como luceros cuando el alba se acercar, he visto que se cerraban extraviados y sumidos, como buscando en su mente un acomodo gustoso del placer desconocido que ella aún no degustar. —¡Más que digo! ¡Estoy demente! —¡Cómo piensan mis sentidos cosas tan bajas y ruines de una virgen inocente que como a padre me amar! —¡Santo cielo, estoy perdido dentro de este fuego ciego que sin mudanza ninguna, me conduce con fiereza al desbordado deseo, de una pasión tan demente que me roba mi sosiego, y que me empuja insolente al pensamiento más bajo que mi mente fabricar! —¡Qué feliz era yo antes en este mi bello valle, dónde desde lejos vine con el propósito firme de hallar la tranquilidad fundiéndome con la paz, que tanto necesitaba mi alma ya emponzoñada por tanto el cuerpo gozar! —¡He de marcharme del valle mañana a lo más tardar, he de huir de esta pasión que a velocidad del rayo me roba sin contenerla, el tesoro más preciado que era mi tranquilidad. He de alejarme si quiero que mi deseo carnal, consumado no se vuelva con la fiereza bestial que en afán pone la fiera cuando el hambre la devora, y para calmarla mata al inocente cordero criatura celestial, que muere en la fiera garra sin pronunciar un sollozo, como morirá la honra de la inocente Rosina, para calmar el Placer que en mi alma dislocado aspira al rico bocado de su hermoso virginal! —Ya la tarde caminaba en pos de la oscuridad, que ensombrecida en el valle hacia sus cumbres se alzar, Juan se adentró en su cabaña casi enfermo por la fuerza que había gastado en pensar, queriendo sepultarse dónde ni el mismo se hallar, para olvidar el tormento de la más grande pasión que en su vida le tentar, por eso, con sus hierbas drogadizas y otros diversos potingues que él sabía preparar, mezclados con miel y caña, en una olla con agua al mor del fuego aliñar, y cuando en su punto estuvo aquella droga fatal, se acostó en su ruin camastro y a tragos largos y ralos con gusto se la libar, para apagar en su mente su pensamiento encendido que en la Rosina quemar. —Tiempo hacía que la noche del valle ya se adueñar, cuando sintió que en su puerta alguien la abría y entrar, en el interior del cuarto con voz candorosa y suave en murmullo cariñoso que al de la gloria apariar, le decían con misterio que le pareció que era su mente que trasvolada al ente que le tentaba, de él se quería también por doble puerto mofar: —¡Señor Juan! ¿Está dormido...? —A la luz del mal candil que iluminaba la alcoba, con destellos que bailaban en las borronosas sombras, dándoles casi una vida que a más claridad no hallar, Juan vio a Rosina sonriente, entre azorada gozosa, e incorporándose presto en su catre empobrecido, preguntole preocupado aunque alegre por pensar, que en su sino escrito estaba que aquella virgen doncella sólo venía a buscar, el aplacar su pasión con la que a él le atenazar: —¿Cómo se atreves princesa, ángel hermoso del cielo, criatura primorosa, diosa de mis desvelos, ruina de mis desventuras, soberana de mi cielo, cómo te osas Rosina, encantadora xanina, que has embrujado mi alma con tu amor que al ser divino yo como mortal no espero, cómo te atreves te digo, en venir desde la aldea, sólo y en noche sombría, hasta esta casa malvada, dónde mora tu deshonra yvive mi desespero? —¡Señor Juan, no pude, y juro que lo intente con denuedo, pues algo, si que no comprendo, una fuerza misteriosa que me traspasaba el alma, entre alegre y pesarosa, entre dichosa gozosa, repugnante y vergonzosa, una pasión tan profunda que al ser salvaje es sincera, una poderosa magia que al ser divina es misterio, me obligó sin yo oponerme, a que dejase mi casa muy despacio en silencio, me trajo a su presencia, y aquí estoy porque le quiero! —Juan con tristeza profunda y alegría en alto cielo, con pasión que se apagaba y en amor ardía fiero, asió la infusión de droga y bebió con el consuelo, de ver abierta a la postre la puerta de su gran cielo. Cogió Rosina la olla de entre las manos de Juan, que no hizo ni un amago para impedir que ingiriera de aquella su medecina que le aploacaba sus penas y con su sonrisa hermosa, inocente y candorosa, bebió Rosina con gozo la caramelosa droga, tras beber un largo sorbo, siguió sonriendo feliz, a la par que se acostaba en el catre a par de Juan, y con sus palabras dulces y sus manos primordiosas, caricias sembraba en Juan a la par que le decía: —¡Algo tiene esta bebida que de alegría me llenar, algo que sabe tan dulce como la miel en panal, algo que enciende mi alma y en el aire me hace andar, tal parece que soy ángel con alas en mis espaldas que me permiten volar! —¡Señor Juan, mi Juan querido, siente un calor en mi cuerpo y la ropa me estorbar, voy a quedarme en porricas (desnuda) para contigo gozar, soy feliz mi Juan querido, tanto que dudo en el mundo, un ser con más dicha y gozo, como yo no sé si habra! —Y así entre besos y abrazos, caricias, risas y juegos, en aquel renqueante catre sucio y pobre por demás, Rosina la candorosa, la inocente virgen pura, perdió su honra gozosa, conociendo jubilosa un placer que no soñar, perdió su casta inocente y a cambio ganó dichosa, saborear felicidad. —Toda la noche fue fiesta de besos que se perdían sumidos en el placer, de caricias de halagos, que hasta las puertas abiertas de su honra destrozada, llegaban en oleadas, sin jamás desfallecer. —Y así amándose ciegos sin pensar en el después, cantó el malvís su tonada y llegó el amanecer. —Fue entonces cuando extenuados de tanto amor y placer, fundidos en el abrazo que sólo el querer saber, se perdieron en el sueño feliz y de pesadez, que a los cuerpos adormece después de beber placer. —Se alarmó por la mañana la aldea que despertaba aprestándose al trabajo como cada día hacer. Se alarmó por los lamentos, llantos y gran desespero, que la madre de Rosina con grande pena lo hacer. —Puesto el pueblo sobre aviso, pronto cundió en todo el valle la noticia ya agrandada del dolor que acontecer. —Unos decían con pena, que tal vez fuera raptada por alguien que la querer. —Viejas hubo que dijeron porque que en misterios creer, que Rosina no era criatura humana, sino que era una Xana, y con ellas a sus fuentes otra vez querer volver. —Todas las gentes del valle la llamaban y buscaban, por los montes y praderas, por las ubérrimas cumbres dónde el utre (el águila) campaba, por las abexías (húmedas sombreadas) y abruptas fondigonás (hondonadas), por las veiras del regueiru (orillas del torrente), que cruzaba sulfuro la rica verde vallada, y todos con desespero perdían ya la esperanza de poder jamás toparla, y ya casi se creían, que Rosina era una Xana que a sus fuentes retornara. —Alguien llegó a la cabaña del bienhechor curandero, la vio abierta y solitaria, llamó a Juan con fuerte voz, y al ver que no contestaba, dentro de su casa entró. —Y allí, en el catre humilde del magnánimo señor, juntos y muy abrazados, sumidos en dulce sueño, Juan y Rosina dormían sin despertar a su voz. —Salió raudo de la casa quién el primero los vio, y a gritos dijo en la aldea dónde Rosina se hallaba y nadie se lo creyó. —Pero al afirmarlo fiero, y rogar que le siguieran, todos corrieron tras él, y entraron en la cabaña, y vieron a los amantes durmientes y entrelazados cual si fuesen uno dos. —Asustados los vecinos al ver lo que no creyeran aunque jurasen por Dios, zarandearon los dormidos, con rabia, odio y furor, y despertose Rosina, pero Juan no despertó. —No se alteró la Rosina, ni menos se levantó, halagó el pelo de Juan, con cariño le besó, y les dijo a sus vecinos con voz preñada de ira, de desprecio y de valor: —¡Dejazle dormir tranquilo, que vuestras horrendas voces no perturben a mi amor, y marcharos de mi presencia, pues no volveré a la aldea, ya que mi casa está aquí, porque desde hoy ya soy, ante Dios que es el que importa, la fiel esposa de Juan, al que le entregué mi honra y todo mi corazón! —Fue la madre de Rosina herida en su sentimiento con vergüenza con fuerza enloquecida por deshonra tan atróz, la que asiendo a Juan con envilecido furor, del catre al suelo tiró y allí en el suelo empobrecido, del miserable cuartucho, todos juntos comprobaron sumidos en un terror, que de miedo confudiólos al presenciar con pavor, que Juan seguía dormido, y en sus labios florecía una sonrisa feliz, que la muerte por la dicha al matarle le dejó. —¡Está muerto! ¡Le has matado! Dijeron aquellas gentes mirándola despavoridos, como si Rosina fuera demonio exterminador, como si aquella muchacha que siempre del pueblo tuvo el cariño y el halago, el aprecio más pagado, y el amor de los rapazus (mozos) que por ella suspiraban con buen querer e ilusión, cómo si aquella preciosa y angelical criatura que desde niña alegrara con sus cantes y sonrisas, galanuras y prestancias, sencillas y naturales, ausentes de vanidas y de hipócritas maldades, los vivires, y quehaceres de las gentes de aquel valle, de pronto se convirtiera en lo mas sucio y maldito que a un humano le caver. —¡Bruja del demonio eres Xana de gran maldición! —Dijeron algunas gentes con el odio retratado en sus ojos y audición —¡Has venido a esta cabaña tan sólo con la intención de asesinar a este hombre, que era nuestro curador y un santo de bendición! —Levantóse de aquel catre Rosina sin el pudor, y en porricas (desnuda) como estaba, con el cuerpo más perfecto que jamás la tierra dio, abrazose a Juan llorando entre gritos lastimeros tan cargados de dolor, que doblegarían en pena a otras gentes que no fueran sus vecinos que la odiaban, y con desprecio la miraban, con repugnancia y con terror. —¡Fostes vuexotrus baldrietchus, gafuróuxus achuquinus (fuisteis vosotros cobardes, despiadados asesinos), hijos de satan malditos, los que matasteis a Juan mientras que dormía yo, un sueño que no era sueño, sino gloria del Señor! —Gritóles Rosina airada, fuera de sí dislocada, transfigurado su rostro por tan inmenso dolor. —¡Yo pido al Señor del Cielo, o al rey del infierno fiero, que sobre vosotros baje poderosa maldición, que os quite la alegría, la paz y prosperidad por asesinos que sois! —Al día siguiente en el valle fue enterrado el pobre Juan, llorando sin ver consuelo, tras el féretro entablado Rosina le acompañaba hasta la dura morada dónde su cuerpo sin vida sería pasto de la tierra, porque de ella nació. —Con Juan se fue de Rosina la alegría alborozada, el brillo de su mirada cautivadora de amor, su virginidad gozada, sus sonrisas primordiosas que de ángel eran canción, su inocencia candorosa su felicidad dichosa, gozada en el mismo día que su honra se esfumo. —Más de dos meses Rosina en su lecho desesperada enferma de amor vivió, y casi su muerte halló por la pena que sufrió. —Cuando al fin salió del mal y a su cotidiana vida de trabajo retornó, lo hizo ilusionada de renaciente alegría, al saber que en sus entrañas un hijo estaba creciendo fruto de su gran amor. —Fue su vida desde entonces en aquel valle querido, la condena del infierno o un castigo del Señor. —Ella que siempre había sido la hermosura y la canción, la alegría y la sonrisa, la ilusión de tantos mozos que deseaban su amor, la inocente virgen pura sin orgullo ni obsesión, era ahora por sus gentes despreciada con horror, insultada muchas veces con ofensivas mentiras, dónde la airada venganza de la envidia recogió. Hasta los mozos que antes la trataban con cariño y marcada veneración, ahora la repudiaban, y con socarronas risas le lanzaban sucias sátiras, y la nomaban Paraxa (nombraban puta) con la misma asiduidad, que antes le decían bonita en cualquier otra ocasión. —Algunas viejas había que con sutil agudeza que en el aldeano es primor, sembraban entre las gentes el veneno acusador, con frases tan bien urdidas de historias que antiguas son, que Rosina era una Xana, que sólo traería al valle desgracias y males tales, que mejor era apredrearla y arrancarle de su cuerpo su vida de maldición. ALUMBRAMIENTO, MUERTE Y SANTIDAD DE ROSINA —En el culminante estado de su amada gestación, Rosina aquella mañana fue con sus vacas al prado, y allí en el raso campo a la luz clara del sol, se puso enferma de parto, y entre la hierba rosada a dar a luz se acostó. —La alegría acariciada que tanto tiempo esperaba, semilla que iba a nacer fruto de su gran amor, se tornaba por momentos en acuciante dolor, que le hacía revolcarse entre la crecida hierba, entre gritos lastimeros que le arañaban la entraña, porque su hijo quería ver la claridad del sol. —Ella sola en pleno campo, sin que nadie le ayudara, ni menos la consolara ni con palabras ni hechos, sin que una mano piadosa l'enxugara (le secara) los sudores que el dolor los hacía crecer, ella sola a lo salvaje, como siempre había vivido con natural sencillez, como si fuera una fiera con el dolor de mujer, estaba alumbrando un hijo, con la natural manera que en su día lo supo hacer. —El esfuerzo agobiador y el dolor desgarrador que sufriera al alumbrarlo, la privaron del sentido durante ignorado rato, y así el infante gritaba en la soledad del campo, mientras que era lamido con cariño casi humano, por Petra la perra loba, que con su ama la Xana apacentaba el ganado. —Desde las altivas cumbres dónde el águila vigila, con sus ojos encendidos de rapidez desmedida, y precisión ajustada a sus ansias de asesina, la soberana del aire había visto la muchacha, entre las hierbas tendida cual si muerta se encontrara, y al pequeño dando gritos, aunque Petra, cariñosa con maternidad lamiera, cual si su cachorro fuera, no el hijo de su ama. —Sanguinaria y despiadada vio la reina de las cumbres en el infante un festín, de sabrosa carne humana, y bajando de los cielos con sus alas replegadas y la rapidez del rayo cuando del trueno se escapa, arrancó en vuelo rasante de entre las fauces del perro que en el momento cuidaba con desmedido cariño al instante que hacia el cielo el águila se elevaba. —Lamentos que daba el niño entre las feroces garras de águila desalmada, mientras que la fiera alada sin piedad entre sus uñas al instante asesinaba. —Ladridos de grande pena que la perra noble y buena más humana que animal enloquecida hacia el cielo con fiera rabia lanzar, mientras que chillando alegre la reina de las montañas majestuosa planear, para llegar a su nido que colgado en el abismo del inaccesible risco, iba a ser mudo testigo, del ángel que en un festín, un águila devorar. —Al fin la pobre Rosina del olvido del desmayo a la razón retornar, y recorrió con anhelo de una alegría sin par, que había alumbrado a su hijo, y rauda miró angustiada en que lugar se encontrar. —Vio a la noble perra entre la hierba acostada que quejidos murmuraba cual si culpada lo estar, vio su razón desatada ensenderada en camino que a la demencia guiar, si no encontraba a su hijo que ella sabía que alumbrar. —Pero no... pudo hallarle, ni ya nadie le encontrar, porque aquella fiera alada un festín con él se dar. Su dolor al más medrado, su penar crecido al más, hicieron de ella el demente que sin perder la razón como loco se portar. Clavó sus hermosos ojos en el Infinito cielo, y con llanto desgarrado por mil lágrimas regado que las fuentes del dolor desmandadas en riada todo su ser anegar, reclamaba su justicia al Señor que así le hablar: —¿Dónde mi hijo se fue si en mi entraña ya no estar? —¿Dónde Hacedor Poderoso con tantos ojos que tienes que todo lo escudriñar, dónde mi hijo se fue, que ladrón me lo robar? —¡Yo le he visto aquí nacido, sano y fuerte cuando Tú mi sentido me quitar. —¡Dime Señor te lo ruego, y a cambio mi vida entera ahora mismo te entregar, dentro de atroz sufrimiento que inventado aún no estar!, ¿que malvado despiadado a mi hijo me robar? —¡Vamos Señor que no oigo tu Divina voz hablar! —¡Dime si mudo lo eres al menos con una seña dónde mi hijo morar! —¡Despierta Señor del Cielo, si es que dormido lo estás, y busca a mi hijo pronto que sino se morirá! —¡Oh Señor ya te comprendo, no me quieres ayudar, porque a nadie Tú le ayudas mientras que vivo lo estar! —¿Oh acaso soy yo la Xana que en las fontanas morar, y estoy viviendo un sueño que no es mi realidad? —¡Si así es mi creador, el sueño es mi verdad! —Revolcándose en la hierba que su drama presenciar, prisionera del dolor, que descanso ni sosiego, ni un instante le dar, ahogándose en las lágrimas, que de sus ojos brotar, la desgraciada parida horrendos gritos lanzaba, que en el aire se perdían fusionados y apagados en distancia, por el cante del malvís, el jilguero y la calandria, por el rumor de las aguas que felices y hermanadas, el bullicioso torrente hasta la mar las llevaba. Por la canción tan pareja que hace el grillo y la cigarra. Por el graznar de los cuervos y del águila malvada. Por la brisa cariñosa que acaricia oxiginada, los foyajes que orquestean músicas en la arbolada. —Solo Petra su fiel perra con sentimientos de humana, traspasada por la pena, acaricieba lamiendo las lágrimas de su ama, ella si podía decirle si su lengua en voz montara, que taimada criatura a su hijo devorara. —Más de pronto la Rosina, cómo si un demonio fiero en su alma se albergara, dándole vida a una idea que un dolor más encendido por ver clara su desgracia de sus sentidos saltara, con los ojos extraviados por la furia en tal creada, se levantó envenenada con ardor de herida fiera, y asiendo a su noble perra con sus manos encrispadas dirigidas por el odio de su razón desquiciada, apretóla por el cuello con el ansia de matarla, mientras que con voz rabiada gritaba desaforada: —¡Fuiste tu perra maldita la que mataste a mi hijo, la que con placer de averno hiciste de él un festín devorándome mi entraña, fuiste tu asqueroso bicho traicionero y carnicero, la que se comió a mi hijo mientras que yo avasallada por el dolor más profundo fuera de razón estaba! —¡Pero ahora morirás en mis manos desgraciada, y te rajeré tu vientre, y en pequeños pedacitos que enloqueceran mi alma, sacaré de él a mi hijo, aunque no sea nada más que para poder mirar los despojos de mi entraña! —Fuerte y grande era Petra la perra humanizada, que al verse tan maltratada por su ama desquiciada, luchó con fiereza noble librándose del dogal que en su cuello aprisionaba, logrando huir con lamentos hacia la aldea alejada. —Trás ella como una loca, llena de sangre y airada, con sus cabellos revueltos al viento que acariciaba, y sus ojos extraviados dónde la furia brillaba, acusando con palabras de maldición anegadas a su perra endemoniada, entró la moza parida en su aldea enloquecida, y los vecinos al verla en facha tan desastrada, lejos de apenarse de ella, los malditos la injuriaban, y la siguieron gozosos sonrientes en algarada, hasta llegar a la casa dónde Rosina moraba. —Y allí la vieron salvaje como la fiera rabiada, maltratar con una furia que de el tigre era copiada, a la Petra su fiel perra, que aunque comprendiera todo y sin poder decir nada, asustada y encogida miraba entre lamentos a su ama trastornada. —¡No te escaparás ahora de mi venganza malvada, bestia satánica y ruina, peor que tu hermano el lobo de donde has sido encarnada, tú has devorado a mi hijo, y yo te arrancaré tu alma! —¡Mientes bruja fuiste tú, la que vil muerte le diste igual que has hecho con Juan, y harás desgracias sin par en el valle mientras vivas, porque eres la Xana mala, qu’encaldas (que haces) calamidades, sin darnos ninguna dicha, por eso vas a morir ahora mismo por maldita! —Dijo una vieja rabiosa a la par que una pedrada le lanzó contra su cuerpo. Otras personas con saña a la vieja secundaron. Y así la Xana Rosina, la muchacha más hermosa que jamás criara el valle, la de mejor sentimientos, la de más puras maneras y naturales virtudes, moría a manos de sus gentes, apredreada y despreciada, tratada como una bruja, que sólo sembraba el mal. —Y Rosina no había sido nada más que un ángel bueno, que supo amar y vivir dentro de la libertad, tan natural y sencilla como la vida que crece en rico o pobre lugar, Rosina con ser antigua, siempre moderna será, como las mozas de hoy, si alguna sabe de veras lo que es la libertad, no el anárquico vivir que a su gusto se inventar. —Justamente el mismo día que sus malvados vecinos a la Xana asesinar, una peste pobló el valle, y’achegaba en fechura de morrinas, que dexaba a lus teixus ya les cortes, enxemaus de prexones y’animales, en fechura de cadarmus que fedíen, como guelen les morrines enus branus. (Y llegaba en hechura de mortandades, que dejaba a las casas y a los establos, sembrados de personas y animales, en forma de cadáveres que olían, como suelen hacerlo los cuerpos muertos abandonados en los campos con las calores de los veranos). —No fueron tardas las gentes de aquel próspero valle, en darse cuenta de que aquella calamidad que les rodeaba en forma de muerte, de dolor y de otros males, era un merecido castigo que el Cielo les enviaba, por haber dado muerte tan injustamente a la Xana Rosina, que era la criatura más deliciosa y buena que había nacido para bien de todos en el valle. —Pronto comprendieron todos al hacer memoria, que durante el tiempo que la melgueira Rosina había vivido junto a ellos, solo felicidad, alegría y bienestar habían gozado siempre, sólo desde el momento que tan vilmente la habían asesinado, sobre todos ellos desencadenárase la peor de las desdichas, tal parecía que la peor de las maldiciones pesara sobre ellos, para hacerles pagar la horrenda muerte que le propinaran a la inocente Rosina. Por esto, todos en la intimidad de sus pensamientos en un principio, le rogaban fervorosamente a la Rosina que les perdonara el cuantiosísimo mal que le habían hecho, y luego ya más tarde, todo el valle ya convencido de que sólo Rosina podría salvarlos de aquella maligna peste que llevaba a sus vidas y diezmaba a sus ganados, se reunieron en comunal junta las seis aldeas que formaban el valle, y acordaron con el consejo del cura que el veía en aquella santoral industria un saneado negocio para su cuarexa (cartera), levantarle en el centro del valle con todo el apremio que fuera posible, una pequeña capilla, dónde se veneraría la imagen de Rosina con el Santo nombre de Santa Rosa, que sería siempre la soberana y fiel guardadora de todas las gentes y eros de aquel valle, dónde siempre había vivido con la felicidad y alegría de un ángel, y había sabido morir, con la entereza, resignación y valentía, con que suelen hacerlo los santos mártires. —Y fue cosa casual, o tal vez milagrosa, pues nadie a ciencia cierta sabe hasta dónde llegan los misterios que encierran a la Humanidad, la historia o leyenda fue que nada mas que dio comienzo la santoral obra, otra vez volvió a reinar en el valle la alegría y a felicidad, la prosperidad y el bienestar que siempre tuvo, que según el parecer de todos desde el mismo Jardín del Cielo, a todos por igual les enviaba Rouxina, la Melgueira ya embruxante xanina, que ellos un día tentados por el mismo demonio, la habían insultado, despreciado e inhumanamente asesinado. —Y así todos los años, en la misma fecha que la habían tan vilmente apedreado quitándole tal vilmente la vida, viejos y jóvenes, gozosos y felices, alegres y llenos de sana y recia fe, cantaban y bailaban lo mismo que solía hacer la Xana Rosina, y satisfechos de natural felicidad se divertían al lado de su encantadora ermita, festejando con suprema fe su Romería.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > freirus
-
3 resaca
resaca sustantivo femenino 1 ( de las olas) undertow 2 ( después de beber) hangover
resaca sustantivo femenino
1 Náut undertow, undercurrent
2 fam (por culpa del alcohol) hangover ' resaca' also found in these entries: Spanish: cabezón - cabezona - goma - guayabo - ratón English: hangover - sleep off - hang - hung -
4 Что у трезвого на душе (на уме), то у пьяного на языке.
1) Cuanto vino entra, tantos secretos salen.2) Después de beber, cada uno dice su parecer.3) Dice el borracho lo que tiene en el papo.Русские пословицы и поговорки и их испанские аналоги > Что у трезвого на душе (на уме), то у пьяного на языке.
-
5 to
1. tə,tu preposition1) (towards; in the direction of: I cycled to the station; The book fell to the floor; I went to the concert/lecture/play.) a, hacia2) (as far as: His story is a lie from beginning to end.) a, hasta3) (until: Did you stay to the end of the concert?) hasta4) (sometimes used to introduce the indirect object of a verb: He sent it to us; You're the only person I can talk to.) con, a5) (used in expressing various relations: Listen to me!; Did you reply to his letter?; Where's the key to this door?; He sang to (the accompaniment of) his guitar.) a, para6) (into a particular state or condition: She tore the letter to pieces.) en7) (used in expressing comparison or proportion: He's junior to me; Your skill is superior to mine; We won the match by 5 goals to 2.) a8) (showing the purpose or result of an action etc: He came quickly to my assistance; To my horror, he took a gun out of his pocket.) en; para9) (tə used before an infinitive eg after various verbs and adjectives, or in other constructions: I want to go!; He asked me to come; He worked hard to (= in order to) earn a lot of money; These buildings were designed to (= so as to) resist earthquakes; She opened her eyes to find him standing beside her; I arrived too late to see him.) para10) (used instead of a complete infinitive: He asked her to stay but she didn't want to.) (hacerlo)
2. tu: adverb1) (into a closed or almost closed position: He pulled/pushed the door to.) hasta cerrar2) (used in phrasal verbs and compounds: He came to (= regained consciousness).) a•to prep1. a2. a / hastashe works from nine to five trabaja de nueve a cinco / trabaja desde las nueve hasta las cinco3. menos4. paratotr[tʊ, ʊnstressed tə]1 (with place) a■ did you go to the bank? ¿fuiste al banco?■ A is to the north/south/east/west of B A está al norte/sur/este/oeste de B2 (towards) hacia3 (as far as, until) a, hasta■ I like all music, from Abba to ZZTop me gusta toda la música, desde Abba hasta ZZTop4 (of time) menos6 (for) de■ what's the answer to question 4? ¿cuál es la respuesta a la pregunta número 4?7 (attitude, behaviour) con, para con8 (in honour of) a9 (touching) a, contra10 (accompanied by) acompañado,-a de11 (causing something) para■ to my surprise, it was empty para mi sorpresa, estaba vacío12 (as seen by) por lo que respecta■ to a foreigner, it must seem awful para un extranjero, debe parecer terrible■ to some people he was a hero, to others a traitor para algunos era un héroe, para otros era un traidor14 (ratio) a15 (per, equivalent) a, en■ how much does your car do to the gallon? ≈ ¿cuánto gasta tu coche a los cien kilómetros?16 (according to) según■ is it to your taste? ¿es de su agrado?17 (result) a18 (in order to) para, a fin de■ would you like to dance? --I'd love to ¿te gustaría bailar? --me encantaría■ she didn't want to go, but she had to no quería ir, pero no le quedaba más remedio1 (of door) ajustada\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto and fro vaivén, ir y venir Table 1SMALLNOTA/SMALL Cuando se usa con la raíz del verbo para formar el infinitivo no se traduce/Table 1 ■ I want to help you quiero ayudarteto ['tu:] adv1) : a un estado conscienteto come to: volver en sí2)to and fro : de aquí para allá, de un lado para otroto prepto go to the doctor: ir al médicoI'm going to John's: voy a la casa de John2) toward: a, haciatwo miles to the south: dos millas hacia el sur3) on: en, sobreapply salve to the wound: póngale ungüento a la herida4) up to: hasta, ato a degree: hasta cierto gradofrom head to toe: de pies a cabezait's quarter to seven: son las siete menos cuarto6) until: a, hastafrom May to December: de mayo a diciembrethe key to the lock: la llave del candadodancing to the rhythm: bailando al compásit's similar to mine: es parecido al míothey won 4 to 2: ganaron 4 a 2made to order: hecho a la ordento my knowledge: a mi sabertwenty to the box: veinte por cajato understand: entenderto go away: irse
I tuː, weak form tə1)a) ( indicating destination) awe went to John's — fuimos a casa de John, fuimos a lo de John (RPl), fuimos donde John (esp AmL)
you can wear it to a party/the wedding — puedes ponértelo para una fiesta/la boda
b) ( indicating direction) haciac) ( indicating position) ato the left/right of something — a la izquierda/derecha de algo
2) (against, onto)3)a) ( as far as) hastab) ( until) hastac) ( indicating range)there will be 30 to 35 guests — habrá entre 30 y 35 invitados; see also from 4)
4)a) ( showing indirect object)who did you send/give it to? — ¿a quién se lo mandaste/diste?
what did you say to him/them? — ¿qué le/les dijiste?
I'll hand you over to Jane — te paso or (Esp tb) te pongo con Jane
I was singing/talking to myself — estaba cantando/hablando solo
to me, he will always be a hero — para mí, siempre será un héroe
he was very kind/rude to me — fue muy amable/grosero conmigo
b) (in toasts, dedications)to Paul with love from Jane — para Paul, con cariño de Jane
5) (indicating proportion, relation)how many ounces are there to the pound? — ¿cuántas onzas hay en una libra?
it does 30 miles to the gallon — da or rinde 30 millas por galón, consume 6.75 litros a los or por cada cien kilómetros
there's a 10 to 1 chance of... — hay una probabilidad de uno en 10 de...
that's nothing to what followed — eso no es nada comparado or en comparación con lo que vino después
6) ( concerning)what do you say to that? — ¿qué dices a eso?, ¿qué te parece (eso)?
there's nothing to it — es muy simple or sencillo
7)a) ( in accordance with)b) ( producing)to my horror/delight... — para mi horror/alegría...
c) ( indicating purpose)8) ( indicating belonging) dethe solution to the problem — la solución al or del problema
it has a nice ring/sound to it — suena bien
9) ( telling time) (BrE)ten to three — las tres menos diez, diez para las tres (AmL exc RPl)
10) ( accompanied by)they sang it to the tune of `Clementine' — lo cantaron con la melodía de `Clementine'
II tə1)a)to sing/fear/leave — cantar/temer/partir
b) ( in order to) parac) ( indicating result)he awoke to find her gone — cuando despertó, ella ya se había ido
I walked 5 miles only to be told they weren't home — caminé 5 millas para que me dijeran que no estaban en casa
d) ( without vb)2) (after adj or n)it's easy/difficult to do — es fácil/difícil de hacer
III tuː [tʊ, tuː, tǝ]1. PREPOSITIONWhen to is the second element in a phrasal verb, eg set to, heave to, look up the phrasal verb. When to is part of a set combination, eg nice to, to my mind, to all appearances, appeal to, look up the other word.1) (destination) aNote: a + el = al
it's 90 kilometres to Lima — de aquí a Lima hay 90 kilómetros, hay 90 kilómetros a Lima
to go to Paris/Spain — ir a París/España
to go to school/university — ir al colegio/a la Universidad
I liked the exhibition, I went to it twice — me gustó la exposición, fui a verla dos veces
we're going to John's/my parents' for Christmas — vamos a casa de John/mis padres por Navidad
•
have you ever been to India? — ¿has estado alguna vez en la India?•
flights to Heathrow — vuelos a or con destino a Heathrowchurch 1., 2)•
the road to Edinburgh — la carretera de Edimburgo2) (=towards) haciamove it to the left/right — muévelo hacia la izquierda/derecha
3) (=as far as) hastafrom here to London — de aquí a or hasta Londres
4) (=up to) hastato some extent — hasta cierto punto, en cierta medida
•
to this day I still don't know what he meant — aún hoy no sé lo que quiso decir•
from Monday to Friday — de lunes a viernesfrom morning to night — de la mañana a la noche, desde la mañana hasta la noche
decimal 1.•
funds to the value of... — fondos por valor de...5) (=located at) a6) (=against) contrait's a quarter to three — son las tres menos cuarto, es or (LAm) falta un cuarto para las tres
the man I sold it to or frm to whom I sold it — el hombre a quien se lo vendí
it belongs to me — me pertenece (a mí), es mío
what is that to me? — ¿y a mí qué me importa eso?
"that's strange," I said to myself — -es raro -me dije para mis adentros
9) (in dedications, greetings)greetings to all our friends! — ¡saludos a todos los amigos!
welcome to you all! — ¡bienvenidos todos!
"to P.R. Lilly" — (in book) "para P.R. Lilly"
here's to you! — ¡va por ti!, ¡por ti!
a monument to the fallen — un monumento a los caídos, un monumento en honor a los caídos
10) (in ratios, proportions) porthe odds against it happening are a million to one — las probabilidades de que eso ocurra son una entre un millón
three to the fourth, three to the power of four — (Math) tres a la cuarta potencia
11) (in comparisons) a12) (=about, concerning)what do you say to that? — ¿qué te parece (eso)?
what would you say to a beer? — ¿te parece que tomemos una cerveza?
"to repairing pipes:..." — (on bill) "reparación de las cañerías:..."
13) (=according to) segúnto my way of thinking — a mi modo de ver, según mi modo de pensar
14) (=to the accompaniment of)it is sung to the tune of "Tipperary" — se canta con la melodía de "Tipperary"
15) (=of, for) de16) (with gerund/noun)•
to look forward to doing sth — tener muchas ganas de hacer algo•
to prefer painting to drawing — preferir pintar a dibujar•
to be used to (doing) sth — estar acostumbrado a (hacer) algo•
to this end — a or con este fin•
to my enormous shame I did nothing — para gran vergüenza mía, no hice nada•
to my great surprise — con gran sorpresa por mi parte, para gran sorpresa mía2. INFINITIVE PARTICLE1) (infinitive)a)A preposition may be required with the Spanish infinitive, depending on what precedes it: look up the verb.•
she refused to listen — se negó a escuchar•
to start to cry — empezar or ponerse a llorar•
to try to do sth — tratar de hacer algo, intentar hacer algo•
to want to do sth — querer hacer algo•
I'd advise you to think this over — te aconsejaría que te pensaras bien esto•
he'd like me to give up work — le gustaría que dejase de trabajar•
we'd prefer him to go to university — preferiríamos que fuese a la universidad•
I want you to do it — quiero que lo hagasc)there was no one for me to ask, there wasn't anyone for me to ask — no había nadie a quien yo pudiese preguntar
he's not the sort or type to do that — no es de los que hacen eso
•
that book is still to be written — ese libro está todavía por escribir•
now is the time to do it — ahora es el momento de hacerlo•
and who is he to criticize? — ¿y quién es él para criticar?3) (purpose, result) paraThe particle to is not translated when it stands for the infinitive:it disappeared, never to be seen again — desapareció para siempre
we didn't want to sell it but we had to — no queríamos venderlo pero tuvimos que hacerlo or no hubo más remedio
"would you like to come to dinner?" - "I'd love to!" — -¿te gustaría venir a cenar? -¡me encantaría!
For combinations like difficult/easy/foolish/ ready/ slow to etc, look up the adjective.you may not want to do it but you ought to for the sake of your education — tal vez no quieres hacerlo pero deberías en aras de tu educación
the first/last to go — el primero/último en irse
See:EASY, DIFFICULT, IMPOSSIBLE in easyand then to be let down like that! — ¡y para que luego te decepcionen así!
and to think he didn't mean a word of it! — ¡y pensar que nada de lo que dijo era de verdad!
7)to see him now one would never think that... — al verlo or viéndolo ahora nadie creería que...
3.ADVERBto pull the door to — tirar de la puerta para cerrarla, cerrar la puerta tirando
to push the door to — empujar la puerta para cerrarla, cerrar la puerta empujando
* * *
I [tuː], weak form [tə]1)a) ( indicating destination) awe went to John's — fuimos a casa de John, fuimos a lo de John (RPl), fuimos donde John (esp AmL)
you can wear it to a party/the wedding — puedes ponértelo para una fiesta/la boda
b) ( indicating direction) haciac) ( indicating position) ato the left/right of something — a la izquierda/derecha de algo
2) (against, onto)3)a) ( as far as) hastab) ( until) hastac) ( indicating range)there will be 30 to 35 guests — habrá entre 30 y 35 invitados; see also from 4)
4)a) ( showing indirect object)who did you send/give it to? — ¿a quién se lo mandaste/diste?
what did you say to him/them? — ¿qué le/les dijiste?
I'll hand you over to Jane — te paso or (Esp tb) te pongo con Jane
I was singing/talking to myself — estaba cantando/hablando solo
to me, he will always be a hero — para mí, siempre será un héroe
he was very kind/rude to me — fue muy amable/grosero conmigo
b) (in toasts, dedications)to Paul with love from Jane — para Paul, con cariño de Jane
5) (indicating proportion, relation)how many ounces are there to the pound? — ¿cuántas onzas hay en una libra?
it does 30 miles to the gallon — da or rinde 30 millas por galón, consume 6.75 litros a los or por cada cien kilómetros
there's a 10 to 1 chance of... — hay una probabilidad de uno en 10 de...
that's nothing to what followed — eso no es nada comparado or en comparación con lo que vino después
6) ( concerning)what do you say to that? — ¿qué dices a eso?, ¿qué te parece (eso)?
there's nothing to it — es muy simple or sencillo
7)a) ( in accordance with)b) ( producing)to my horror/delight... — para mi horror/alegría...
c) ( indicating purpose)8) ( indicating belonging) dethe solution to the problem — la solución al or del problema
it has a nice ring/sound to it — suena bien
9) ( telling time) (BrE)ten to three — las tres menos diez, diez para las tres (AmL exc RPl)
10) ( accompanied by)they sang it to the tune of `Clementine' — lo cantaron con la melodía de `Clementine'
II [tə]1)a)to sing/fear/leave — cantar/temer/partir
b) ( in order to) parac) ( indicating result)he awoke to find her gone — cuando despertó, ella ya se había ido
I walked 5 miles only to be told they weren't home — caminé 5 millas para que me dijeran que no estaban en casa
d) ( without vb)2) (after adj or n)it's easy/difficult to do — es fácil/difícil de hacer
III [tuː] -
6 xitanus
Xitanus, gitanos. —Nus tempus d'endenantes cundu you era guaxe, toes les aldines de la miou Tierrina taben ameruxáes d'istes prexones ya d'oitres qu'achegaben fasta lus nuexus chugares catandu dalguna ruquera qu'enzular p'afogar la prietona fame que lus encibiétchaba, peru de toes les xentes qu'achegaben ya caúna col sou rexistru, lus únicus qu'arrapiegaben dalgu yeren lus intelixentes ya estutus xitanus, vou cuntabus nagora a la memoria d'istes ximples, xenciétches, intelixentes ya desprestixáes xentes isti tratu que cheldarun d'enría d'un veicín miou. TRADUCCIÓN.—En los tiempos pasados cuando yo era un niño, todas las aldeas de mi querida Tierrina, estaban, plagadas de estas gentes y de otras parecidas, que llegaban a nuestras aldeas buscando alguna cosa para comer, con el fin de ahogar la grande hambre que los encadenaba, pero de todas las personas que llegaban y cada una con su oficio bien entrenado y aprendido, los únicos que lograban engañar y sacar partido de sus trapisondas eran los inteligentes gitanos. Yo les voy a contar ahora a la memoria de estas simples y sencillas gentes, de estas buenas, inteligentes y despreciadas personas, un trato que hicieron con un vecino de mi aldea que siempre se las dio de listo, pensando que por mal que fuese el trato, él siempre saldría ganando, ya que su pollino valía muy poco. "PIN EL TOIPU" “JOSÉ EL TOPO” —Chegarun lus xitanus naquel díe del mes de coyer el pan mu cedu a la miou aldina, tou la nuétche la borrina apaxiétchara l'aldina con choramicus d'orfina, anxín yera que tous lus erus taben orbayainus, ya lus pancicales llucíen sous espigues enxemáes sous ariestes d'urpinas d'orfinadura, tal paicíen les espigues que yeren xoyes de finu goru, dientru de repuxáus cadexinus de plata de bona lley. —Llegaron los gitanos aquel día del mes de recoger el trigo (agosto), muy temprano a mi aldea, toda la noche la densa niebla había vestido a la aldea con finas lágrimas que casi invisiblemente de la niebla se desprendían, así era que todos sus campos estaban mojados, y los trigales lucían sus espigas llenas sus aristas de delicado rocío, tal parecían las espigas joyas del más fino oro, dentro de repujados de finas cadenas de buena plata de ley. —Taba la borrina pe la fondeirá de lus préus de la braña, ya tal paicíe qu'aquel díe 'l sol diba ser de figal, anxín yera qu'al nun puder coyer el pan per tar moyáu, cuaxi toes les xentes poucu teníen que faer, perque la yerbe tóa ya taba nel payar perque tou 'l branu fora un magosteiru, per isti cheldar toes les xentes andaben d'un lláu p'oitre chuquinandu 'l tempu, menus lus qu'andaben curiandu 'l ganáu. Anxina yera que la ñovedá de lus xitanus faía qu'el cutidianu tempu s'espiertare dálgu qu'agüéchar nuéu. —Aquechus xitanus chegaben prietus comu les rexes del xardu, amagostáus sous focicus pel sol de lus caminus, ya prietus tous sous pelleyus que chebaben al entestate, que cuaxi, cuaxi andaben en porriques, perque tantu lus homes comu les mucheres traíen sous paxiétchus tan eszarapáus, tan amamplenáus d'esgazaduras per tous lus lláus, que solu lus homes tapaben lus coyones, ya les muyeres la clica yal entamu, perque lus nenus andaben cuaxi d'afechu en porriques. Yera aquecha caterba de xitanus ente lus de sou clás lus mái probes, perque nin tan xiquiér teñíen nin pequenu nin ruín querru, tou contu teñíen chebábenlu d'enría de les costiétches ya del llombu de sous pótchinus. Istus xitanus per lu xeneral son mái pelligróuxus ya galaméan munchu máu depriexa d'un lláu p'oitre nun istanti, que lus que cheben querrus, pos ístus xamás faen les rapiegáes de lus oitres, perque tenen teixá dou catalus que son lus querrus dou s'ateíxan. TRADUCCIÓN.—Aquellos gitanos llegaban negros como las barras del xardu, tostados sus rostros por el sol de los caminos, así como también negros eran los cutis que lucían al aire, pues casi del todo andaban desnudos, porque tanto los hombres como las mujeres, traían sus vestidos tan rotos, tan sumamente despedazados por todas partes, que solo los hombres se tapaban los cojones y las mujeres el culo y las tetas porque los niños andaban casi completamente desnudos. —Era aquella tribu de gitanos entre los de su raza los más pobres, porque ni tan siquiera tenían ni ruino, ni pequeño carro, todo cuanto poseían lo llevaban encima de sus esqueléticas costillas y al lomo de sus pollinos. Esta clase de gitanos por regla general eran más peligrosos y se movían con más rapidez de un lado para otro en un instante, cosa que no podían hacer los que llevaban carros, pues estos jamás cometían los ladronizos de los primeros, porque tenían su casa dónde ir a buscarlos que eran los carros donde vivían. —Chuéu toes les xentes de l'aldina que teñíen dalgúna couxa que perder puxérunxe na guardia de llindiar aquechus xitanacus que lu mesmu arrapiegaben una pita, que cuallesquier oitra couxa menus les ferramientes de trabayu ya les madreñas, pos istes prexés yeren p'échus una ufenxa pa sous dinidáes. —Fexerun sou chariegu debaxu lus húrrus, xeitu dou s’ateixaben toes les xentes que comu échus espatuxaben pel mundiu adiantri, yeren ente mucheres guaxes ya homes un cabanáu de mái d'una ucena, ya sólu traíen tres pótchinus, dous burraxus grandies ya enteirus, tan flacus ya prietus comu taben échus, anxín comu 'na pótchinada pequena ya ruina, que viaxaba xin dalgun aparexu danría 'l sou cadarmeiru llombu, you nun sei xin yera perque nun tendríen mái albardes ou lú que fore, ou perque teñía un pótchinín de pouques xemanes tan famientu ya esguiláu comu tous échus. Nun istantín xebrárunse tóus nel trabayar de sous deleres, metandu qu'angunus quedaben debaxu 'l húrru dexaparexandu les couxes de lus pótchinus oitres tremáus pe l'aldina cataban buxíu pa les sous cestiquínes con mires d'escambiayes per comedera, ou leyíen la bona xuerte, ou chaben les cartes, ou miagaben llimosnes aqueches mucheres que chebaben un nenu d’entamu pal cuál pedigueñaben pel amore del Faidor dalgu de lleichi ou farina, ou pataques, ou fabes, pos ya nel atayu del pedigüeñáu tou lu que fora yera p'échus un antroxáu de festa. —Nel treminu de poucu tempu, tizarun el fuéu, puxeron el pote ya fixerun dalgu callentri, nun sei lu que yera, ya despós de ben gradiada l'aldina, rexúntarunse tóus enxemáus d'allegría, ya falandu na sou xerga metanes enzulaban el potaxín qu'encaldaran, tal paicía que yeren mái fellices que tou l'aldina xunta. TRADUCCIÓN.—Pronto todas las gentes de mi aldea que tenían alguna cosa que perder, se pusieron en guardia para cuidar aquellos gitanos, que lo mismo robaban una gallina, que cualquier otra cosa, pues todo les venía bien y érales necesario, todo menos las herramientas de trabajo y las almadreñas, pues estas preséas, eran para ellos una ofensa hacía sus dignidades muy particulares tan sólo con mirarlas. —Hicieron su campamento debajo de los hórreos de la aldea, lugar donde se aposentaban todas las gentes que como ellos caminaban por el mundo adelante, eran entre mujeres, niños y hombres, un tropel de gentes de más de una docena, y sólo traían tres pollinos, dos grandes burros sin capar, tan flacos y hambrientos como estaban sus dueños, así como una borrica pequeña y ruina, que viajaba sin ninguna clase de aparejos encima de su cadavérico lomo, bien fuese porque no tenían más albardas, o porque estaba criando un pollinín de pocas semanas tan hambriento y enflaquecido como todos los seres que componían aquella tribu. En pocos momentos se repartieron todos sus trabajos, mientras que unos se quedaban debajo del hórreo desaparejando las miserables cosas que traían encima de sus pollinos, otros se repartieron por la aldina, buscando la forma de acomodar a sus cestas en el cambio de comedera, otros leían la buena suerte, o echaban las cartas, o pedían limosnas aquellas mujeres que llevaban un niño de rollo entre sus brazos, para el cuál rogaban por el amor del Hacedor, un poco de leche, o harina, patatas, judías, pues ya caminantes en el atajo de pedir, todo cuanto les dieran para ellos era un regalo de fiesta. —Despos d’engayolar un migayu lus sous ventronacus, perque fartar nun viexen féchulu por lo rápido que habían comido, y lo poco que manejaran la cuchara, pués you agüétchabalus andar a xorbiatus de sous pletus ya cazuelus, per lu que cullumbréi que l'únicu que viexen faíu, fora callentar el estómagu conún tarreñaín de caldapius. Falu que coyerun lus sous pótchinus lus homes d'aquecha tribu 'n compaña de lus sous guaxes que comu you yeren zaragoletus, ya xebrárunxe p'escontres la veira 'l ríu, con mires de catar blimbes ya delgu de comedeira pa lus sous burraxus, perque per tous lus lláus taba la campíz amagostá d'afechu per cuaxa de les callores de tou 'l branu, peru lus pótchinus de lus xitanus manque sean viétchus rumien cuallesquier clás de fuéas ou yerbaxus, pos cundu la fame ye grandie, lu mesmu les prexones que lus anemales nun le ponen mal focicu a dalguna clás de comedera, pos tou ye comu 'n mamxar, ya les boques mái escosáes de caniles, rabilen ya ruquen cuaxi lu mesmu que xin lluciéranxe ben ferramientáes, perque la fame fae millagrus en tous lus xentíus menus nel del estómadu. —Un de lus tres pótchinus el de mexor presencia, chevaba una cabezá cuaxi nuéa, con grandies ureyeres, ya mosqueires de collorinus que remataben nunes moutes comu la de les monteires de lus xoldiáus, xegun el miou preciar, aquecha cabezá teñía mái vallor que tous lus paxiétchus, fatus, cacíus e aparexus que chelaba la tribu enteira. TRADUCCIÓN.—Después de entretener o engañar un poco el estómago, porque hartar no debieron de haberlo hecho, por lo rápido que habían comido y lo poco que manejaron la cuchara, pues yo los observaba beber con ansiosos tragos por sus platos o escudillas, por lo que saque en consecuencia, que lo único que habían hecho no había sido otra cosa, que el calentarse un poco el estómago, con aquel puchero de pobres caldos. Dígoles que nada más dejar los platos, cogieron los hombres de aquella tribu sus burros, y acompañados por los niños mayorcitos, se marcharon para la orilla del pequeño río, con miras de buscar mimbres y alguna hierba para darles de comer a sus animales, ya que por todos los lados se encontraba el campo quemado del todo por la causa del excesivo calor de aquel verano, pero los pollinos de los gitanos, así como todas las gentes y animales del mundo, bien sean viejos o nuevos, comen o rumian cualquier clase de alimentación cuando son atacados por el grande hambre, pues con esta esquelética señora por dueña, tanto las personas, como los animales, no le ponen mal hocico a ninguna clase de comida, ya que la más despreciable es un rico manjar, y hasta las bocas limpias de todo diente, trituran y rumian casi lo mismo, que las que tienen un buen dentamen, porque el hambre, hace milagros en todos los sentidos menos en el del estómago. —Uno de los tres pollinos, el de mejor presencia, llevaba puesta una cabezada casi nueva, con grandes orejeras claveteadas, y mosquiteras de diferentes colores, que terminaban en unas borlas, como las que llevan los gorros de los soldados. Según mi apreciar, aquella cabezada tenía ella solo más valor, que todos los vestidos, y demás ropas, cacharros y aparejos de toda la tribu. —Cundu lus xitanus chegarun al regueiru dexarun a la pótchina yal oitre buche xueltus, paque guarecieren per achindi 'l sou antoxu lu pocu que viexe que pastiar, metantu qu'al pótchin de la lluxóusa cabezá, l'arretrigarun al tueru d'una figaleta, chandói achindi delgu de xegáu qu' apradiaben per les xinuexes veires del regueiru, que xegaretaben conún foicinacu, tal paicíe qu’aquel pótchin tratábenlu mexor que a lus oitres, per unguna razón que you entavía nun comprendíe, achindi rucandu arretrigáu a la figalina taba enzulandu lu quei chaben, metandu qu'al lláu d'él taba un xitanu pulgandu ou escortexandu blimbes, cundu paxóu per el cháu d'él Pín el Xordapu, que comencipióu a nomaxe 'l Toipu disdi aquel mesmu díe. Pín qu'entendía d'animales per viexe criáu xempre 'l lláu d'échus, cundu agüétchou aquel burru de bona prexencia, que rucaba comu 'n condenáu aquechus yerbatus, ya qu'auxaba les mosques a patáes, rabotazus ya fasta con xeniu col sou focicu fasta 'l xeitu qu'el ramal lu dexare, comencipióu a falar col xitanu de couxes que you nun ureaba perque taba dalgu lonxe d'échus xugaretiandu a lus mious deleres, metantu uxerba a lus xitanus lu que faíen per la veira del regueiru, anxín me lu dixu que fixera miou tíu, que teñía un patacal per aquechus chugares, ya nun fora que lus xitanus fozaran en él ya l'arrapiegaren un manegáu de pataques. —Nagua you les uyía de lu que falaben, peru xin qu’agüétchaba a Pín afilbanar per tous lus lláus al buche con güeyáes ximulóuxes, pa despós cundu s'allevantóu 'l xitanu dexandu 'l sou trabayu, comincipiar a rexistrar el burru anxín per altu. Despós vilu colar pala sou teixá, paiciéndume qu'espatuxaba mái llixeiru qu'oitres veices, al ratiquín vilu golguer col sou burriquín del ramal, qu’al colocalu ‘l lláu del d'el xitanu paicía un nanu pelu pequenu ya rancuátchu que yera, fói entoncienes cundu m'ariméi 'l lláu d'échus cundu envidayéi que diben cheldar un tratu. TRADUCCIÓN.—Cuando los gitanos llegaron al riachuelo, dejaron a su borrica y al otro pollino sueltos, para que pacieran por allí a su antojo, lo poco que había que patiar mientras que el pollino de la lujosa cabezada le amarrarón al tronco de una pequeña higuera, y allí le dieron algo de pación que recogían en las cuestas y difíciles orillas del torrente, que segaban con una pequeña hoz, tal parecía que aquel pollino le cuidaban mejor que a los otros, por alguna secreta razón que yo no comprendía. Allí rumiando atado a la higuera estaba comiendo lo que le daban, mientras que al lado de él, sentado se encontraba un gitano que parsimoniosamente pelaba las mimbres para hacer cestas, cuando acertó casual o intencionadamente a pasar por el lugar Pín el Sordo, que se comenzaría a llamarlo Pín el Topo en toda la aldea y sus contornos desde aquel mismo día. —Pín que entendía mucho de animales por haberse criado toda su vida entre ellos cuando vio aquel burro de tan buena presencia, que comía como un desespera aquellos hierbajos, que cualquiera de sus animales despreciaría, y que par espantaba las moscas dando recios y enérgicos coces, fuertes rabotazos y hasta con su hocico con recio regio las espantaba hasta el lugar que se lo permitía el ramal que le ataba. Se detuvo y empezó a dialogar con el gitano de cosas que yo no podía oír por encontrarme demasiado alejado de ellos jugando a mi manera, mientras que en todo momento observaba a los gitanos todos sus movimientos, pues así me lo había ordenado un tío mío, que tenía una huerta sembrada de patatas por aquellos lugares, y no fuera a ser que estos condenados entrasen en ella, y le robasen un grande cesto de patatas. —Nada de cuanto hablaban les escuchaba, pero si que observe a Pín con miradas simulosas propiar al pollino por todas partes, para después, cuando se levanto el gitano y dejó su trabajo, comenzar a registrar al jumento así por encima sin mucho detenimiento, para después marcharse camino de su casa, pareciéndome a mí que caminaba con más ligeraza que otras veces. Al poco tiempo le vi retornar con su borriquito del ramal, que al colocarle al lado del de el gitano, tal parecía un enano por lo pequeño y ruin que era, mi curiosidad me hizo acercarme al lado de ellos, y así pude comprobar como querían hacer un trato. —Cundu 'l xitanu agüeyóu 'l buchacu de Pín xonriyendu le dixu, que comu teñía la poucu vergüenxa del querer cambear el sou buchecín, que yera de fierru ferrunóuxu, per el sou pótchin, que yera de goru macizu, pos xin él tal couxa fixera xemeyaría 'l toipu que cambeóu lus güétchus pel ráu. Pín comencipióu falale que xin dalgu tenía qu'apurriye que fora xustu ya non una rapiegada, pos achindi taba pa tóu lu que fore honréu. El xitanu entóus comencipióu a rexistrar el burrín de Pín conél esprapayu de maestru nel ufixu, palpulu ya miróulu tóu em menus tempu del cantíu del pitu, ya despós díxole, qu'l sou borriquín yera mu vieyu, quei faltaben dalgunus molares ya que teñía l'amolaxura de la foría, total que xin quería camiar el buche teñía qu'apurriye déz pexus enría, ya dous pela cabeza, pos al sou pótchin nunye xeivía perque coyíu tou él dientru d'écha. Pín el Xordapu coyu 'l xitanu pela pallabra ya díxole, que taba d'acurdu 'n apurriye lus déz pexus pel pótchín ya dái 'l suyu enría, peru pelu que nun entraba yera nel mercái la cabezá, pos xospechaba qu'aquel lluxóuxu arñés yera 'l frutu d'una rapiegá, ya nun fora la couxa qu'un díe topara 'l sou amu per dalgún merquéu ou feria ya viexese nun vergüenzóuxu compromixu. —Fáigarne 'l favor paixanu, contestoye 'l xitanu nel char del noxáu. ¿Vusté nun ten güeyus nixe focicu de magüetu que ten, p'uxervar qu’ista carbezá ta fecha a la medía del niou pótchin? —Pos xin penxa qu'el cabezal foi afoinái, penxe tamén qu'el burru foi rapiegáu, ya cole con priexa a denunciábe, agora manque m’apurra venti pexus pel pótchin, ya cuatru pel cabezáu nun encaldaríe con úste tratu dalgún perque ye un paixanu escosu de mótchera, anxín que xébrese del miou lláu xinún quer que nus engarradiemus per nomame lladrón. TRADUCCIÓN.—Cuando el gitano vio el enclenque burro de Pín sonriéndose despreciativamente le dijo: —Que como tenía la poca vergüenza de querer cambiarme aquel despreciable borrico que era de hierro herrumbroso, por el su preciado pollino que era de oro macizo. Pues si tal cosa yo hiciese, decía sonriente el gitano, me parecía al topo, que cambió los ojos por el rabo. Pín con suaves palabras le dijo, que si algo de dinero le tenía que dar encima, que fuera una cosa justa y no una ladronada, que allí estaba él para lo que fuese honrado. —El gitano entonces comenzó a buscar los defectos del borrico de Pín, con la experiencia de ser consumado maestro en tal oficio, lo tocó y lo miró entero en menos tiempo del canto del gallo, y después muy seriamente le dijo, que su borrico era muy viejo, que le faltaban algunas muelas, y que tenía el mal de tener muy a menudo diarreas, total que si quería cambiar su pollinín por el suyo, le tenía que dar diez duros encima y dos más por la cabezada, ya que a su pollino no le servía, pues cogía todo él dentro de ella. —Pín el Sordo asiendo al gitano por su palabra le dijo, que estaba de acuerdo en darle los diez pesos por su pollino y el suyo encina, pero por lo que no pasaba era por el comprarle la cabezada, pues sospechaba que aquel lujoso arnés, era sin duda el fruto de un robo, y no fuera la cosa que un día se encontrara con su dueño en algún mercado o feria, y él se viese metido en un vergonzoso compromiso. —Hágame el favor paisano, le contestó el gitano muy enojado y sulfurado, ¿usted no tiene ojos en su cara de bestia para observar que esta cabezada esta hecha a la medida de mi pollino? —Y si piensa que este cabezal ha sido robado, piense también que el pollino venía con él, y ya sabiendo o suponiendo que entrambas cosas son de la procedencia de la rapiña, puede usted marchar con prisa a denunciarme, porque yo ya no le cambiar mi pollino por su enclenque borriquillo, ni aunque me dé veinte duros encima y cuatro más por la cabezada. Así pues, hágame el favor de marcharse de mi lado sino quiere que nos enzarcemos a leñazos, por la causa de usted haberme ofendido llamándome ladrón. —Nun quixe ufendélu bon xitanu, peru you xempre disdi guaxín ureéi falar a les xentes viétchas, qu'el ufixu de lus xitanus ye 'l faer curioxas cestiquines de blimbles, arrapiegar lu que fore ya enduétbichar fadiernus tratus entivocandu lus iñoxentes paixanus. Anxina ye qu'arretiru lu de chamalu lladrón, ya choquémonus la mán dandu per fechu isti tratu. —El xitanu con punxes plasmáes nel sou esquelléticu focicu de tar entabía m' enoxáu díxole a Pín el Xordapu nel encaldar que l'apurría la sou mán, xamás niegu you la miou mán al que pide perdón, peru llancáu t'entavía nel miou vidayu l’ufenxa que me fexu, per ísfu, ya metantu nun se xebre d'afechu de la miou mótcheira, dexemus el tratu namái que nu faláu, ya xin disdi aquindi a la nuetche se me xebra la noxaura, entóus a lu mexor damus el tratu per zarráu. —Cundu chegóu 'l atapecer del díe, Pín el Xordapu fexu prexencia 'l lláu lus hurrus, per ver xin al xitanu le viexe xapaicíu 'l enoxu, ya puénxuse mu cuntentu cundu l'agüétchou reyixe m'allegre ya fellíz al lláu de les sous xentes, per ístu achegóuxe 'l lláu d'él ya nel cheldar quei poñía la mán denría 'l sou homo le dixu. —Bonu xitanu, quéi faemus el tratu ciarrándulu d'afechu ou entavía s'enllamuerga nel char del tar enoxáu. —El xitanu dichadicheiru le dixu que ya taba tan contentu comu endenantes de velu coñocíu, ya qu'el tratu taba piétchau xin d'enría de l'acordiáu l'apurría un cestu pataques pa faer la cena ya un xarricáu de lleiche pa lus nenus pequenus. —Ya fecha la nuetche d’afechu, zarrarun el tratu entrambos cuntentus ya mu xatisfechus, ya Pín el Toipu, colóu pa la sou teixá chevandu 'l burru 'l xitanu pel ramal del lluxosu cabezal, falandoi sou vidayu que viexe fechu un xegún sou paicer,un fadiernu tratu ya qu’el sou pótchinacu naide n'aldea lu quixés manque fora de regalu. Anxín qu‘achegóu a la sou corte col nuéu pótchin, arretrigolu na pexebleira, chói un bon brazáu de yerbe, ya metandu qu'el burru esgalazáu de fame l’ensulaba con priexa, palpolu ya reparóulu per tous sous lláus menus pe lus güétchus, ya quedóu prendáu d'el en tous lus xentíus. TRADUCCIÓN.—No he querido ofenderle buen gitano, pero yo desde niño siempre he oído decir a las gentes viejas, que el oficio de los gitanos, es el hacer hermosas y serviciales cestas de mimbres, robar todo cuanto tuvieran a mano, y enredar buenos tratos equivocando a los inocentes paisanos. Así que retiro lo de llamarle ladrón, y démosnos la mano dando por hecho este trato. —El gitano con señales plasmadas en su esquelético rostro de encontrarse muy enojado, le dijo a Pín el Sordo en el hacer que le daba su mano. —Jamás niego yo mi mano a quién me pide perdón, pero clavado tengo todavía en mi pensamiento la ofensa que me ha hecho al llamarme ladrón, por esta razón, mientras que no se marche del todo de mi pensamiento tan dañino sentimiento, dejemos el trato nada más que en lo hablado, y si desde aquí a la anochecer puedo olvidar la enfadadura que me ha hecho, entonces a lo mejor daremos el trato por hecho. —Cuando llegó el oscurecer del día, Pín el Sordo hizo acto de presencia al lado de los hórreos, para saber si al gitano ya le hubiese desaparecido el enfado, y se puso muy contento cuando le vió, reírse muy alegre y feliz al lado de sus gentes, por esta razón se acercó a su lado, y en el hacer que le ponía halagosamente una mano encima de su hombro le dijo: —Bueno gitano, qué hacemos el trato dándolo por terminado del todo, o todavía se remoja usted en el lar de estar enojado. —El gitano parlanchín y alegre le dijo, que ya se encontraba tan contento como antes de haberle conocido a él, y que el trato estaba cerrado y bien hecho, si encima de lo acordado, le daba un cesto de patatas para hacer la cena, y una jarra de leche para los niños pequeños. —Ya hecha la noche por completo, dieron el trato por hecho, entrambos muy contentos y satisfechos, Pín el Toipu marchó para su casa llevando al burro del gitano asido por el ramal de la lujosa cabezada, diciéndole en silencio su cerebro, que había hecho según su parecer un buen negocio, ya que su pollino nadie en su aldea lo quería aunque lo regalase. Así que llegando a su cuadra con su nuevo burro le ató a la pesebrera, le dio un buen pienso de hierba y mientras que el pollino con grande apetito la engullía con prisa, le palpó y reparó cuidadosamente por todas sus partes menos por los ojos, y quedó prendado de él en todos los sentidos. —Cundu lus malvixus xilbiaban lus albiares d'oitre díe, lus xitanus se xebraben muy cuntentus de miou aldina, ye d'antigu 'l xaber, que cundu lus xitanus encaldan anguna rapiegá, xempre colen endenantes de que les xentes del llugar espierten p'escubriya, foi anxina naquel xuceder, pos cundu Pín El Toípu fói atreínar el ganáu a la sou corte, lu primeiru que fexu fói chái una güétcha 'l sou nuéu pótchín ya viólu corriudu ya uriscu, paiciénduye que despós la fartura de bona yerbe que viexe enzuleu, fasta llucía mexor pelaxe, metandu que faluchandu conxigu mesmu se decía, que namái que auxare la fame del sou curpu, aquel pótchin diba ser mu nomáu n'aldina. —Despós d'abrañar les dous bétchaes que tenía na corte, perqu'el oitre ganáu taba nel puertu, dióule la sou mucher d'almorzar un bon escudítchau de papes con lleichi cabantes d'afoxinar, ya despós de fartu, díxole a la sou muyer que diba dír al puertu pa ver comu s'atopaba 'l ganáu, ya que diba dire axinetáu nel burru p'uxervar la xixa a maneires que tenía. —Anxina foi, que xacóu 'l pótchin de la corte pel ramal fasta la correlá de sou teixu, dou la sou mucher l'aguardaba p'agüétchalu per primeira véiz, ya namái quei llancóu lus sous güeyus denriba, díxole cuntenta 'l sou home que viexe fechu xegún picíe un fadiernu tratu, Pín el Toípu metandu l'aparexaba con l'albardaxa del oitre pótchin que de pequena quei venía cuaxi nui algemía, falabai a la sou muyer ameruxáu d'allegría ya envelexáu per dáxeyes de llistu ante la sou muyer, qu'urear nun uriaba munchu per cuaxes de la sou xordeira, peru qu'al güeyu yal vidayu poucus l'algamían, la sou muyer que yera una andoyona reyía fellíz escontres el sou llistu home, ya entrambus per aquel pótchin per un momentu forun fellices, fasta que Pín escarranquetánduxe denría 'l pótchin, díxole a la sou muche que lluéu taría de regolguía, nel encaldar que con el sou cayaducu l'apuría 'l burru cuaxi cuaxi falagoxamente paque comencipiara a caminar, e anxina lu fexu 'l pótchin ya nun paróu fasta qu'el sou focicu nun truñóu escontres la porta de la teixá del Puchegu, que taba cual char tamén almorzandu les papes, ya dexandu la tareña xaliú a la caleya dou vióu a Pín el Toipu andar al remolín d’un lláu p’oitre de la caleya xin faer brexu d'aquel condenáu pótchin per munchu que col cayáu ya les brindes l’acaidonaba el xétchu d'andar drechu couxa qu'el probe pótchin nun podíe faer per que taba ciegu comu ‘n toípu, ya nun l’escubrióu Pín xinún el Puchegu, que yera un útre p’urear, agüétchar ya envidayar cuallesquier bétcha ou escosá couxa. Ya comu bon puchegu falói a Pín dista maneira: TRADUCCIÓN.—Cuando los tordos malvises silbaban a los despertares del alba alegres y felices del naciente día, los gitanos muy contentos y dichosos se marchaban de mi querida aldea. Es de antiguo ya sabido entre las hidalgas y nobles gentes de estos maravillosos y embrujantes valles y montañas, que cuando los gitanos hacen algún ladronizo, engaño o timo, siempre se ausentan antes que las personas del lugar se despierten para descubrirlos, y así fue en aquel acontecer, pues cuando Pín el Topo ya con el día alumbrado del todo, fue a su cuadra a ordeñar y cebar al ganado, lo primero que hizo fue mirar con marcado profundo a su nuevo pollino, y lo vió recio, con genio espantadizo, pareciéndole a él, que después de la buena hartura de la excelente hierba que había comido, parecía más lucido su pelaje, y hablando consigo mismo muy contento se decía, que nada más que se alejara el hambre de su cuerpo, aquel pollino iba a ser muy renombrado en la aldea. —Después de arreglar las dos vacas paridas que tenía en el establo, porque el otro ganado que tenía por aquella época estaba en el puerto pastiando, le dió su mujer el desayuno, que consistía en una escudilla grande de harina cocida, comida a la par de la espumosa leche recién ordeñada, y después que se hartó, le dijo a su mujer, que iba a ir hasta el puerto, para ver como se encontraba el ganado, y que iba montado sobre el burro, para observar su fuerza y las otras maneras que pudiera tener. Así fue que sacó al pollino de la cuadra cogido de su ramal hasta la corralada de su casa, donde su mujer le esperaba para mirar por primera vez aquel burro tan aponderado de su marido, y nada más que sus ojos le repararon con interesado deseo, díjole muy contenta a su marido, que hubiese hecho según su apreciación un buen trato. —Pín el Toípu mientas le aparejaba con la albarda del otro pollino que de pequeña que era casi no le valía, le decía a su mujer lleno de alegría y endiosado por sentirse agudo y listo ante los ojos de su mujer. —Yo oír no oigo mucho por causa de la sordera, pero a vista e inteligencia muy pocos me alcanzan. La su mujer que era una inocentona, se reía muy feliz hacía su listo marido, y entrambos por aquel pollino en aquellos momentos se sentían felices, y a la par que Pín montaba en su pollino a su mujer le hacía, que muy pronto estaría de vuelta, y seguido le daba al burro con el callado casi, casi como halagándole para que se pusiese en camino, y así lo hizo el buen pollino, no deteniéndose en su camino, hasta que su hocico no tropezó contra la puerta de la casa del satírico, que en aquel suceder también estaba desayunando las papes, y ante tal golpetazo, dejó su escudilla saliendo con rapidez a la calleja, donde vio a Pín el Topo dando vueltas a caballo de su burro de un lado para otro de la calle, sin poder conducir aquel condenado asno, por mucho que lo intentaba con el callado y las bridas para ensenderarlo en el surco del caminar enderechura, cosa que el desgraciado pollino no podía hacer, porque se encontraba tan ciego como el topo, y no descubrió este mal Pín, sino que fue su vecino Satírico, que era un verdadero águila en el oír, ver y pensar en cualquier rica o pobre cosa, y como buen satírico que era le habló a Pín de esta manera: —Disdi güéi Pín el Xordapu tou l'aldina chamarate Pín el Toípu, perque hay que tar de cegaretu comu isti llabrador xin llabiegu, pa nun ver disdi prinxipíu qu'isti pótchin nun vei goteira per dagún de lus dous güetchus. Pín baxóuxe del pótchin xin gurniar pallabra, falagóu 'l burru comu dandói nel entender que nun taba noxáu escontres d'él, coyólu pel ramal ya golguióu arretrigalu na sou corte, dexaparexólu ya chandoi un bon brazáu de yexbe axentóuxe nel pexeble xuntu dél, comencipiandu falaye d'ista maneira: —Nun cuntes miou pótchin que tóu noxaón escontres tigu per que tás cegaretu you sei que yes un bón pótchin, grandie, forte, sanu ya enteiru comu se foxes de parada, per ístu d'aquindi nadiantri you seréi lus tous güetchus, ya tóu farás lus mious trabayus, you te chevaréi ben acaidonáu pel ronzal, ya farás lus mesmus trabayus que cualesquier pótchin de l'aldina, l'únicu que nun podréi será 'l axinetame d'enría tigu, peru de tous lus demás llabores nun me dexarás d'encaldar dalgún, anxine ye, que cuaxi tou contentu de ver fechu 'l tratu con lus condenáus xitanus, quei conisti tratu que fexe conechus, per rexultar tóu cegeretu d'afechu, llimpiarúnme disdi güéi 'l nome de Pín el Xordapu, 'l chamane 'l Puchegu Pín el Toípu, que ye lu mesmu que xin me bautizar el cura. —Y'Anxina foi comu xucedióu, pos aquel xigante de pótchin cegaretu, acaidonáu per el bon envidátchar de Pín el Toípu, yera queríu, aponderáu ya respetáu nun solu na miou aldina, senún entoes les oitres de l'arredonda, ya yera tan renomáu aquel pótchin, perque faía couxes qu'enxemás fixérales dalgún burru que tuviexe lus güeyus con bona vista. El pótchín conel bon pexeble refachénduxe nel cheldar qu'auxaba la fame del sou curpu, ya comu yera xoven dientru lu que cueye, féxose un pótchinon cuaxi paicíu a lus de les paráes de xementales. —Un díe 'l sou veicín díxole a Pín qu'andaba la sou pótchuca callentri, ya quei xin le doxaba que la cabriere 'l sou pótchin, Pín que nun algamíe a faer les puches tamén encalducades comu les cheldaba el sou veicín el Puchegu que foi capaz d'escambiaye 'l nome, xin qu'el sou vidayu cuaxi xempre con intelixencia l'allambraba, per ístu arrespondióule axindi: —Comu 'l miou cegaretu pótchin ye xemental de postineira parada, ya nun solu per sou prexencia, xinún perque paez que ten fasta pequenina alma, xin quiés que cubra la tou pótchina tenes qu'apurrime un pexu, ya isu atinde que yes veicín de la porta la teixada, peru a toes les oitres xentes que queran pedime lu mesmu que tou, cobrareyes dous pexetes mái, perque tener na corte descendencía del miou pótchin, ye teñer la meyor xoya de la pótchineria. Conistu queru falate queríu veicín de la porta la teixá, que con la rebaxa que te faigu ben me pués faer una bona propaganda. TRADUCCIÓN.—Desde el día de hoy Pín el Sordo, toda la aldea te llamará Pín el Topo, porque hay que estar tan ciego como este labrante sin arado, para no ver desde principio que este pollino no veía ni gota por ninguno de entrambos ojos. Pín se apeo de su asno sin pronunciar palabra, a la vez que halagaba al pollino, dándole a entender que no estaba enojado con él y asiéndole por el ramal le volvió a atar dentro de su establo, lo desaparejo y le dio un buen brazado de hierba, y sentándose en el pesebre junto a él, comenzó a hablarle de la siguiente forma: —No pienses mi pollino que estoy enojado contigo, porque te encuentras completamente ciego, yo se muy bien que eres un buen pollino, grande, fuerte, sano y entero, como si fueses de la parada de los sementales, por esto, de ahora en adelante, yo seré tus propios ojos y tu harás los mis trabajos, yo te llevaré bien conducido por el ramal y harás los mismos quehaceres de los demás pollinos de la aldea, lo único que no podré será el ajinetarme encima de tu lomo, pero de todos los demás labores, se que no dejarás de hacer ninguno y hasta puede que los realices mejor que el más avispado de tus hermanos de burrería, por está razón te digo, que casi me encuentro contento de haber realizado tu trato con los condenados gitanos, pues por haber hecho tal negocio con ellos, al resultarme tú del todo ciego, mis vecinos me quitaron desde hoy el nombre de Pin el Sordo, desde el mimo momento que el Puchegu me llamó Pín el Topíu, que es lo mismo que si me bautizase el cura de nuevo. —Aquel gigante de ciego pollino, bien dirigido por el inteligente Pín el Topo, con tal precisión realizaba todos sus trabajos, que era querido, aponderado y respetado, no sólo por las gentes de mi aldea, sino en todas las otras que la rodeaban. Y era tan renombrado aquel excepcional pollino, porque hacía cosas que jamás habían sido hechas por ningún otro pollino aunque tuviese los ojos con buena vista, el ciego burro, que siempre tenía el pesebre lleno de buena hierba, que érale para él manjar divino, engordó y se rehizo, al tenor que iba sacando la miseria y el hambre de su cuerpo, y como era aun joven dentro de lo que cabía, se hizo un pollino aún casi mejor que los que tenían de sementales en la cuadra de la parada. —Un día su vecino el Puchego, le dijo a Pín que su pollina andaba en el celo de necesitar semental, y que si le dejaba que su pollino la cubriera. Pín que no alcanzaba el hacer las sátiras tan bien niveladas y agudas como el Puchegu, que fue capaz de cambiarle el nombre de Pín el Sordo por el de Pín el Toípu, si que su pensamiento casi siempre navegante en la inteligencia le alumbró lo siguiente. —Como mi ciego pollino es semental de postinera parada, y no sólo por su gallarda presencia, sino porque tal parece que también tiene una pequeña alma, si tú deseas que cubra a tu pollina, me tienes que pagar por tal servicio un duro, y esto a ti que eres vecino de la puerta de casa, pero a todas las demás gentes que quieran pedirme lo mismo que tú, les cobraré dos pesos más, pues tener en el establo una descendencia de mi pollino, es lo mismo que poseer la mayor joya de toda la burrería. Con esto pretendo decirte querido vecino de la puerta casa, y con la rebaja que te estoy haciendo, tú bien me puedes hacer una buena propaganda.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xitanus
-
7 straight
streit
1. adjective1) (not bent or curved: a straight line; straight (= not curly) hair; That line is not straight.) recto, liso2) ((of a person, his behaviour etc) honest, frank and direct: Give me a straight answer!) honrado, de confianza, sincero, franco3) (properly or levelly positioned: Your tie isn't straight.) derecho, recto4) (correct and tidy: I'll never get this house straight!; Now let's get the facts straight!) en orden, arreglado5) ((of drinks) not mixed: a straight gin.) solo6) ((of a face, expression etc) not smiling or laughing: You should keep a straight face while you tell a joke.) serio7) ((of an actor) playing normal characters, or (of a play) of the ordinary type - not a musical or variety show.) serio, dramático
2. adverb1) (in a straight, not curved, line; directly: His route went straight across the desert; She can't steer straight; Keep straight on.) recto, directamente2) (immediately, without any delay: He went straight home after the meeting.) directamente3) (honestly or fairly: You're not playing (= behaving) straight.) francamente, con franqueza
3. noun(the straight part of something, eg of a racecourse: He's in the final straight.) recta- straightness
- straightforward
- straightforwardly
- straightforwardness
- straight talking
- go straight
- straight away
- straighten out/up
- a straight fight
- straight off
straight1 adj1. liso2. recto / derecho3. en ordenI want everything straight before your mother comes back quiero todo en orden antes de que vuelva tu madrestraight2 adv1. recto / derecho2. directamentestraight away enseguida / inmediatamentetr[streɪt]1 (not curved - gen) recto,-a; (- hair) liso,-a■ can you walk in a straight line? ¿puedes caminar en línea recta?2 (level, upright) derecho,-a, recto,-a■ backs straight! ¡espalda recta!■ is my tie straight? ¿tengo la corbata recta?3 (tidy, neat) en orden, arreglado,-a4 (honest - person) honrado,-a, de confianza; (sincere) sincero,-a, franco,-a5 (direct - question) directo,-a; (- refusal, rejection) categórico,-a, rotundo,-a■ he gave me a straight "no" for an answer su respuesta fue un "no" rotundo6 (correct, accurate) correcto,-a■ have you got your facts straight? ¿tienes la información correcta?7 (consecutive) seguido,-a8 (drink) solo,-a9 (play, actor, etc) serio,-a, dramático,-a10 (person - conventional) convencional; (- heterosexual) heterosexual; (non-drug user) que no toma droga11 familiar (not in debt) solvente1 (in a straight line) recto,-a2 (not in a curve) derecho,-a, recto,-a3 (directly) directamente4 (immediately) en seguida5 (frankly) francamente, con franqueza6 (clearly) claro, con claridad1 SMALLSPORT/SMALL (in race) recta2 (in cards) escalera3 familiar (conventional person) carca nombre masulino o femenino; (heterosexual) heterosexual nombre masulino o femenino; (non-drug user) persona que no se droga\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLthe straight and narrow el buen caminostraight from the shoulder sin rodeosstraight away en seguidastraight off sin pensarlo, en el actostraight up en serioto go straight (criminal) reformarseto keep a straight face contener la risato play straight (with somebody) jugar limpio (con alguien)to put/set the record straight dejar las cosas claras, aclarar las cosas, poner las cosas en su lugarto put/set somebody straight (about something) explicar los hechos a alguiento vote a/the straight ticket SMALLAMERICAN ENGLISH/SMALL votar a candidatos del mismo partido para todos los cargosstraight choice alternativa clarastraight fight mano a mano nombre masculinostraight profit beneficio limpiostraight swap cambio directostraight ['streɪt] adv1) : derecho, directamentego straight, then turn right: sigue derecho, luego gira a la derecha2) honestly: honestamenteto go straight: enmendarse3) clearly: con claridad4) frankly: francamente, con franquezastraight adj1) : recto (dícese de las líneas, etc.), derecho (dícese de algo vertical), lacio (dícese del pelo)2) honest, just: honesto, justo3) neat, orderly: arreglado, ordenadoadj.• derecho, -a adj.• directo, -a adj.• engallado, -a adj.• enhiesto, -a adj.• erguido, -a adj.• franco, -a adj.• liso, -a adj.• recto, -a adj.• seguido, -a adj.• serio, -a adj.adv.• derechamente adv.• derecho adv.• directamente adv.• recto adv.straight* (Sexuality)n.• buga* s.m.
I streɪtadjective -er, -est1)a) ( not curved or wavy) recto; < hair> lacio, lisob) (level, upright, vertical) (pred)to be straight — estar* derecho
is my tie straight? — ¿tengo la corbata derecha or bien puesta?
your tie isn't straight — llevas or tienes la corbata torcida
2) ( in order) (pred)is my hair straight? — ¿tengo bien el pelo?
I have to get o put my room straight — tengo que ordenar mi cuarto
if I pay for the coffees, we'll be straight — si pago los cafés quedamos or estamos en paz or (CS) a mano
to get something straight: let's get this straight a ver si nos entendemos; you have to make sure you've got your facts straight tienes que asegurarte de que la información que tienes es correcta; to set the record straight dejar las cosas en claro; to put o set somebody straight about something — aclararle algo a alguien
3)a) (direct, clear) <denial/refusal> rotundo, categóricoit's a straight choice between buying a car or going on holiday — la alternativa es clara: o se compra un coche o se va de vacaciones
I made $20,000 straight profit — saqué 20.000 dólares limpios de beneficio
she got straight A's — ≈sacó sobresaliente en todo
b) ( unmixed) <gin/vodka> soloall I want is a straight yes or no — lo único que quiero es que me digas que sí o que no, sin más
5) ( successive)he won in straight sets — ( Sport) ganó sin conceder or sin perder ningún set
this is the fifth straight day it's happened — (AmE) éste es el quinto día seguido que pasa
6)a) ( serious) <play/actor> dramático, seriob) ( conventional) (colloq) convencionalc) ( heterosexual) (colloq) heterosexual
II
1)a) ( in a straight line) < walk> en línea rectathe truck was coming straight at me — el camión venía derecho or justo hacia mí
b) ( erect) <sit/stand> derecho2)a) ( directly) directamenteI came straight home from work — vine directamente or derecho a casa después del trabajo
b) ( immediately)straight after dinner — inmediatamente después de cenar, en cuanto terminé de cenar
she said straight off she wasn't paying — (colloq) dijo de entrada que ella no pagaba
I'll come straight to the point — iré derecho or directamente al grano
3) (colloq)a) ( frankly) con franquezab) ( honestly)are you playing straight with me? — ¿estás jugando limpio conmigo?
to go straight: he swore he'd go straight — prometió que se reformaría
4) ( clearly) <see/think> con claridadI can't think straight — no puedo pensar claro or con claridad
III
[streɪt]1. ADJ(compar straighter) (superl straightest)1) (=not bent or curved) [line, road, nose, skirt] recto; [trousers] de perneras estrechas, de pata estrecha *; [hair] lacio, liso; [shoulders] erguido, rectoto have a straight back — tener la espalda erguida or recta
•
I couldn't keep a straight face, I couldn't keep my face straight — no podía mantener la cara seria2) (=not askew) [picture, rug, hat, hem] derechothe picture isn't straight — el cuadro está torcido or (LAm) chueco
your tie isn't straight — tienes la corbata torcida, tu corbata no está bien
3) (=honest, direct) [answer] franco, directo; [question] directo; [refusal, denial] categórico, rotundo•
all I want is a straight answer to a straight question — lo único que pido es que respondas con franqueza a una pregunta directa•
to be straight with sb — ser franco con algn, hablar a algn con toda franqueza4) (=unambiguous) clarois that straight? — ¿está claro?
•
to get sth straight, let's get that straight right from the start — vamos a dejar eso claro desde el principiothere are a couple of things we'd better get straight — hay un par de cosas que debemos dejar claras
have you got that straight? — ¿lo has entendido?, ¿está claro?
to put or set things or matters straight — aclarar las cosas
to put or set the record straight — aclarar las cosas
he soon put or set me straight — enseguida me aclaró las cosas
5) (=tidy, in order) [house, room] arreglado, ordenado; [books, affairs, accounts] en orden6) (=clear-cut, simple) [choice, swap] simplewe made £50 straight profit on the deal — sacamos 50 libras limpias del negocio
7) (=consecutive) [victories, defeats, games] consecutivothis is the fifth straight year that she has won — este es el quinto año consecutivo en el que ha ganado
•
to get straight As — sacar sobresaliente en todo•
we had ten straight wins — ganamos diez veces seguidas, tuvimos diez victorias consecutivas8) (=neat) [whisky, vodka] solo9) (Theat) (=not comic) [part, play, theatre, actor] dramático, serio10) * (=conventional) [person] de cabeza cuadrada *she's a nice person, but very straight — es maja pero tiene la cabeza demasiado cuadrada *
11) * (=not owed or owing money)if I give you a fiver, then we'll be straight — si te doy cinco libras, estamos en paz
12) * (=heterosexual) heterosexual, hetero *13) * (=not criminal) [person]14) ** (=not using drugs)I've been straight for 13 years — hace 13 años que dejé las drogas, llevo 13 años desenganchado de las drogas
2. ADV1) (=in a straight line) [walk, shoot, fly] en línea recta; [grow] rectostand up straight! — ¡ponte derecho or erguido!
•
straight above us — directamente encima de nosotros•
it's straight across the road from us — está justo al otro lado de la calle•
to go straight ahead — ir todo recto, ir todo derechoto look straight ahead — mirar al frente, mirar hacia adelante
•
to look straight at sb — mirar derecho hacia algn•
to hold o.s. straight — mantenerse derecho•
to look sb straight in the eye — mirar directamente a los ojos de algn•
to go straight on — ir todo recto, ir todo derecho•
the bullet went straight through his chest — la bala le atravesó limpiamente el pecho•
I saw a car coming straight towards me — vi un coche que venía derecho hacia mi•
to look straight up — mirar hacia arriba2) (=level)the picture isn't hanging straight — el cuadro está torcido or (LAm) chueco
3) (=directly) directamente; (=immediately) inmediatamenteyoungsters who move straight from school onto the dole queue — jóvenes que pasan directamente del colegio a la cola del paro
I went straight home/to bed — fui derecho a casa/a la cama
•
straight after this — inmediatamente después de esto•
straight away — inmediatamente, en seguida, al tiro (Chile)•
straight off — (=without hesitation) sin vacilar; (=immediately) inmediatamente; (=directly) directamente, sin rodeos4) (=frankly) francamente, con franquezajust give it to me or tell me straight — dímelo francamente or con franqueza
•
straight up — (Brit) * en seriostraight from the shoulder —
5) (=neat) [drink] solo6) (=clearly) [think] con claridadhe was so frightened that he couldn't think straight — tenía tanto miedo que no podía pensar con claridad
7) *•
to go straight — (=reform) [criminal] enmendarse; [drug addict] dejar de tomar drogas, desengancharsehe's been going straight for a year now — [ex-criminal] hace ahora un año que lleva una vida honrada; [ex-addict] hace un año que dejó las drogas, lleva un año desenganchado de las drogas
8) (Theat)9) (=consecutively)3. N1) (=straight line)•
to cut sth on the straight — cortar algo derecho2) (Brit) (on racecourse)•
the straight — la rectaas the cars entered the final straight Hill was in the lead — cuando los coches entraron en la recta final Hill iba a la cabeza
3) (Cards) runfla f, escalera f4) * (=heterosexual) heterosexual mf4.CPDstraight angle N — ángulo m llano
straight arrow * N — (US) estrecho(-a) m / f de miras
straight man N — actor m que da pie al cómico
I was the straight man and he was the comic — yo era el actor que daba pie a sus chistes y él era el cómico
straight razor N — (US) navaja f de barbero
straight sex N — (=not homosexual) sexo m entre heterosexuales; (=conventional) relaciones fpl sexuales convencionales, sexo m sin florituras *
straight ticket N (US) (Pol) —
* * *
I [streɪt]adjective -er, -est1)a) ( not curved or wavy) recto; < hair> lacio, lisob) (level, upright, vertical) (pred)to be straight — estar* derecho
is my tie straight? — ¿tengo la corbata derecha or bien puesta?
your tie isn't straight — llevas or tienes la corbata torcida
2) ( in order) (pred)is my hair straight? — ¿tengo bien el pelo?
I have to get o put my room straight — tengo que ordenar mi cuarto
if I pay for the coffees, we'll be straight — si pago los cafés quedamos or estamos en paz or (CS) a mano
to get something straight: let's get this straight a ver si nos entendemos; you have to make sure you've got your facts straight tienes que asegurarte de que la información que tienes es correcta; to set the record straight dejar las cosas en claro; to put o set somebody straight about something — aclararle algo a alguien
3)a) (direct, clear) <denial/refusal> rotundo, categóricoit's a straight choice between buying a car or going on holiday — la alternativa es clara: o se compra un coche o se va de vacaciones
I made $20,000 straight profit — saqué 20.000 dólares limpios de beneficio
she got straight A's — ≈sacó sobresaliente en todo
b) ( unmixed) <gin/vodka> soloall I want is a straight yes or no — lo único que quiero es que me digas que sí o que no, sin más
5) ( successive)he won in straight sets — ( Sport) ganó sin conceder or sin perder ningún set
this is the fifth straight day it's happened — (AmE) éste es el quinto día seguido que pasa
6)a) ( serious) <play/actor> dramático, seriob) ( conventional) (colloq) convencionalc) ( heterosexual) (colloq) heterosexual
II
1)a) ( in a straight line) < walk> en línea rectathe truck was coming straight at me — el camión venía derecho or justo hacia mí
b) ( erect) <sit/stand> derecho2)a) ( directly) directamenteI came straight home from work — vine directamente or derecho a casa después del trabajo
b) ( immediately)straight after dinner — inmediatamente después de cenar, en cuanto terminé de cenar
she said straight off she wasn't paying — (colloq) dijo de entrada que ella no pagaba
I'll come straight to the point — iré derecho or directamente al grano
3) (colloq)a) ( frankly) con franquezab) ( honestly)are you playing straight with me? — ¿estás jugando limpio conmigo?
to go straight: he swore he'd go straight — prometió que se reformaría
4) ( clearly) <see/think> con claridadI can't think straight — no puedo pensar claro or con claridad
III
-
8 chumáu
Chumáu, borracho. Fae munchus anus, tandu you arretrigáu na cárxel d' Aviles, taba you de cabu vares perque axindi me fixeran lus funcionarius d' aquecha teixa d'arretrigamentu que cuaxi tous yeren llexonarius que viexen fechu la guerra, menus el director que mandaba menus que you que yera un prixu enchufáu per mious hermenus lus llexonarius. El axuntu yera que you vivía nun mexor que lus oitres compañeirus, peru dientru de lu que cueye, yera un prixu que m'abayaba dientru de la cárxel con abonda más llibertá que tous lus demás. —Alcuérdume que yera pel envernu nuna nuetche chuvioxa y'enxenebrá, nun había na cárxel d'aquecha namái qu'una ucena de prixus ya tous tabamus acorripáus dientru d’una celdona, ya you yera 'l responxable de lu que pudiés xuceder achindi, que xucedíe de tou peru con munchu envidayaxe, pos lu mesmu xugabamus a les baraxes, ou endeveces tamen chumábamus vinu fasta 'l cuaxi entarrascanus, pos cuaxi tous lus funcionarius teñíalus you engayoláus per mor de que xempre taba cuaéchus falandu de couxes del Terciu, ya paime amindi que you xapíe más de la LLexón que tous echus xuntus, manque viexen fechu la guerra ya ganáranla. La LLexón foi pamindi disdi endenantes de la miou ñacencia dalgu mu xagráu, perque ‘l miou pá foi Fundador del Terciu ya LLaureáu, ya per xin daquién l'alcuerdia nomábase Xuliu Gómez Sánchez, ya perque you tamén me fexe llexonariu, per toes istis cuoxes la LLexón ye pamindi dalgu mu queríu ya mu Xagráu. Lu mesmu que per miou Melgueira ya Embruxadora Tierrina you dóu miou vida en tous lus cheldiares, pos tamén per la LLexón lu faría, ya se dalgún díe tuviexe qu'elexir ente les dous, faríalu per miou Tierrina que ye miou mesma LLexón. El casu foi qu'aquccha nuétche 'l cocineiru que yera un prixu que taba na cárxel per ser un rapiegacu fixera pa cenare fabes prietes con pataques, ya tan xaláes les encalducóu, que mu pouques enzulamus, per ixu quedóu 'n potaráu d'eches que cundu 'l funcionariu de xerviciu nus pieschóu na celdona, metiemus pa dientru 'l potaráu de fabos per xi dalgún quixés enzular d'anguna pela nuetche, comu faticáus d'endeveices fexéranus, pos teníamus la lluz toa la nuétche, ya namái que you podía matala cundu mexor nus encaldare, el casu fói, que tabamus tous acorripainus dientru de la celdona, caún al sou cheldare, pos d'angunus ya taben achucáus n'aquechus camastrus xiringantes, con lus xergonzatus esgazáus la metá d'echus y'ameruxáus de trelda per tous sous cháus, pamindi qu'aquechus camastrus yeren cameres de gochus, ya nun de prexones, peru per aquechus tempus la vida yera 'nxina, perque la Xusticia ya la LLibertá taba tan arretrigá comu lu tábanus nuexóitres. —Xeríen les déz de la nuétche cundu 'l cerroxu del portón de la celdona ureámuslu ruxir, ya don Muél un funcionariu que viexe xíu xargentu 'l Terciu, 'n bigardu de paixanu comu 'n carbayu de forti ya grandi, abrióu la porta 'l entestate ya dexóu cayer dientru la celda un esquelléticu home que traíalu en vollantres, el probetayu esgraciaín taba de moyáu lu mesmu que xi lu viexen piescáu na mar, llugar dóu él llanzárase p'achuguinar la sou mixerable vida, xegún falara 'l muñicipal que lu viexe traíu pa la cárxel, pos al paicer la tarrasca que lu l'engorochaba fixérale afogese mesmamente dellantri les ñarices del muñicipal que fora quién le xalvara la sou vida. —Aquel pingayán de home tal paicía que taba enruxuráu, per nun falar que llocu d'atechu per mor de la llabasca chuma qu'al piecer l'endubiétchara, el casu fói que don Muél díxome que lu llindiara fasta qu'escosárasele la chuma, ya xin más pallabres gulgu pieschar la porta 'l funcionariu ya dexónus dientru aquel paixanu,que namái que se xebróu 'l guardián puénxuse 'n pé comu se fora ellétricu ya comencipióu agüeyanus con lus sous güétchus arremelleus, choramicóuxus ya gafus, lu mesmu que xi quixés achuquinanus a tous nuexóitres, despós achucóuxe d'enría 'l sou camastru ya comencipipu chorar, ya tembluxar nel cheldar que queixábase con pallabres desfilbanáes ya tartexas, despós allevantóuxe comu 'n rellámpagu ya comenciplóu dar truñazus con la sou testa escontres la porta que taba forrá per dientru con champles de fierru,,coyímuslu nel escape cuenxolándulu comu mexor pudíamus, aconsexánduye que nun fixera couxes que l'amollecían, peru él texendu per xebrase de nuexóitres falaba que quería morrer, que nun escanxaríe fasta chuguinar la sou mixerable vida. Dexéi 'l paixanu cuaxi d'atechu xoxegáu na compañe d'oitres compañeirus que lu consolaben a sou maneira, ya you coléi con lus oitres que tabamus encaldáus endenantes xugandu ‘l tute unes boteches de vinu pal oltre díe. —Metandu taba xugandu, comencipiarun les caxiétches del mıou envedeyaxe nel envidayar de lus cheldares encaldáus per aquel chumáu paixanu, ya tales penxamentus allumbrárunme la lluz de qu'aquel condenáu paixanu nun quería morrer, perque se daquién quiér achuquinase nun lu faera dellantri les ñarices, senún que catará un llugar dou naide l'agüeye, lu mesmu que cundu testaróu escontres la porta, aquechus truñazus que fixera d'enría les sous manes nun yeren pal querer bramar la mochera catandu la Cadarma, aquel paixanu yera un granuxa que dalgu cataba con tous aquechus esparabanxus. —Lluéu tubiemus que dexar de xugar pa dír fasta la porta dou oitra veiz el paixanu suxetáu per dous compañeirus enfocicábase per truñala, entóus díxeme amindi mesmu qu'aquel homacu de trelda diba xodenus tou la nuétche con tantu querer truñar la porta, 'l casu fói que cheguéi xuntu d'él ya díxele que you yera 'l cabu achindi dientru, ya que xi lu que quería yera morrer que nuexóitres lu dibamus achuquinar peque dexara de faer tanta griesca. —El casu fói, que quitéi la pretina de lus mious calzones, pediyes a lus mious compañeirus las d'echus, ya metantu que con cuatru ou cincu pretines you faía un rixu llargu, 'l condenáu paixanu que xapíe más de cárxeles ya granuxeríes que tous nuexóitres xuntus, glayaba xaforáu que xín que quería morrer ya chuéu. —Cundu tuve 'l rixu corñaleiru fechu, fíxele un treizu ya punxeilu 'l paixanu nel piscuezu ya nun fexu esparabexu dangún, tal paicía que yera verdá que cataba la Cadarma, chevámuslu axin coyíu per el roncial comu pochín que yera fasta lu cabeiru la celdona dou comu a dous metrus del xuelu había un ventanalón enrexáu, ya cundu me xubí d'euría 'l camastru p'enretrigar la pretina na rexa con mires d'afogalu per la chancia, 'l probe paixanu llantandu sous rodiétches nel xuelu, chorandu comu 'n nenu examparáu, amamplenáu d'un miéu que per tou 'l sou curpu s'allumbraba, cundu comprendióu que díbamus afogalu na sou verdá de nuexa chancia, díxunus xuplicanti qu'él nun quería morrer, que taba xin trabayu, xin teixá, xin nagua, que lu que viexe fechu fora namái paquelu llanteren dientru de la cárxel, anxina ente la cárxel yal lus papelaxus de xueces ya mélicus de llocus, paxaba lus envernus abelugáu, en teixá xin goteres, camastru enxútchu, ya comedera gratis, fasta qu'achegare ‘l bon tempu, ya qu’istu mesmu fexéralu fatáus d'endeveices noitres ciodaes dandoye un bon rexultáu. —El casu foi que tous nus punximos m'allegres, ya 'l mesmu paixanu xonriyente quitóu del piscuezu 'l treizu, ya fóu desaparexondu les pretines nel mesmu encaldar que nus las apurria, ya despós preguntóunus se teñíamus dalgu qu'enzular pos taba tarazáu de fame, entóus el cocineiru puénxule 'l pote de fabes ente les sous piernes nel mesmu lleldar que l'apurría un cantezu de pan ya la cuyar, ya díxole qu'enzulara fabes fasta que se fartase. —El paixanu allugáu pela fame xentose d'euría 'l camastru conel pote ben terciáu ente sous pates, ya comencipióu escuyarapar per les fabes nun topándoles nagua xaláes, ya xin guniar pallabra con naide dexóu 'l pote escosau de potaxe, despós llapóu trés tal escomunal fartura un xarricáu d'agua del cañu del retrete, ya dexeguíu endolcóuxe nel catre con tous sous fatus puestus moyáus comu taben, ya tapánduse con una mantaxe que yera lu mesmu qu' un xacu gochu ya ruín, comencipleu con la mochera encobertoriada nel xurniéu catandu 'l xuenu. —Nun debía d'atopase ben nel sou xeitu, pos él nun faía namái que dar gueltes ya bufar encomoláu debaxu 'l mantaxu, metantu qu'el catre xiringotiábase dientru d'unus chirríus del fierru ferruñosu, ya despós d’abayucase nun mamplenáu d'encoyese y'espurrise, lleldar bufíus ya corcoubus, comencipióu queixase, primeiru xelliquín, despós con más xixa, ya per últimu llevantóuxe del camaretu encoyíu con les manes aprietandu 'l sou banduyu,que debía de tenelu mu terriu per mor del potaráu de fabes quenél nun coyíen, ya nun queríen xebrase nin per d'enría ni per d'embaxu, per ístu 'l paixanu taba que bramaba xegún el miou paicer yal de tous lus mious compañeirus, que primeiru tomámuslu en rixes, y'angunus gracioxus llanzábanye puches, munches tan gracioxes que más royír nus faíen, el probe paixanu que nun faía namái que dar gueltes pela celdona con les manes afaxandu 'l banduyu ya queixánduse ya con glayíes abondu xubíus, debía de tar envidayandu que taba dientru de la mesma ufixina del diañu, 'l agüétchar comu tous mu contentus nus reyíamus xin faele dalgún casu, dexose cayer nel xuelu llanzandu glayares tan fortes falandu que morría ya que per el amor del Faidor chamaramus un mélicu. Nun féxume falta ’mindi chamar al funcionariu, pos con tal enlloquecía folixa vienu él chuéu conún llátigu na manu, pa falagái 'l chumbu, anxina qu´ abrióu la porta don Muél enruxeráu de mala lleiche, ya coyendu 'l probe paixanu quetaba esmurgazáu nel xuelu fayendu corcóubus ya llanzandu glayíus per mor del dollor, comencipiou primeiramente ximielgándulu, que tal paicía ante les sous manes comu 'n maruxonín de trapaxus, urdenánduye qu'afogara lluéu 'l glayar, ya senún lu faía diba queixase per dalgu. Peru 'l paixanu nun atendíe más pallabres que les qu'allumbraben lus sous dollores, que nun yeren oitres qu’el falar que se morría senún chababen con priexa un mélicu. —Don Muél comprendiou que nun yera la chuma la que l'encibiétchaba, cundu le cuntamus que se viexe 'nzuláu 'l potaráu de fabes, anxina foi que tirándulu d’enría 'l camastru díxule que yera un allicuéncanu, ya que xin per él fora chindi morría xin oitres cudiáus. —Gulgunus pieschar la porta don Muél xebránduse de nuexoitres xin falar más pallabres, ya comu a la gora ou anxina, chegarun cununa camiétcha dous homes de la Cruz Roxa, ya enxamás xupe xin viexe morríu ou sanáu aquel probetayu de paixanu, pos manque ye preguntéi 'l funcionariu per él, díxome que nun xapíe nagua. TRADUCCIÓN.—Hace muchos años, estando yo prisionero en la cárcel de Avilés me habían dado el oficio de cabo de varas, porque así lo habían querido los funcionarios de aquella casa de encadenamiento, casi todos ellos habían sido legionarios en la contienda de Nuestra Patria, todos menos el director, que mandaba menos en aquel pequeño presidio que yo mismo, que era un preso enchufado por así decirlo, por mis hermanos los legionarios. —El asunto era, que yo no vivía mejor que mis compañeros de infortunio, pero dentro de lo que cabía, yo era un preso que me movía dentro de aquella cárcel, con mucha más libertad que todos los demás. —Me recuerdo que era por el invierno, en una noche fría y muy lluviosa, y no habíamos en la cárcel de aquella nada más que una docena de presos, y todos estábamos acomodados dentro de una grande celda, de la cual yo era el responsable de lo que pudiera suceder en ella, que acaecía de todo pero con mucho talento, pues lo mismo jugábamos a las cartas, y demás juegos prohibidos, que solíamos beber vino hasta casi emborracharnos, pues a todos los funcionarios yo me los tenía tan ganados, que solía conseguir de ellos muchas prohibidas cosas, y todo era por mor de que yo siempre estaba hablando con ellos de cosas del Tercio, y a mí me parecía, que yo sabía de la Legión más que todos ellos juntos, aunque hubieran hecho la guerra convirtiéndose en vencedores de la contienda. —La Legión ha sido para mí desde antes de mi propia nacencia, algo muy sagrado, porque mi padre había sido fundador y Laureado de Ella, y por si alguien se recuerda de su nombre, se llamaba Julio Gómez Sánchez, y porque yo también forme en sus filas amándola y queriéndola. Por todas estas cosas, la Legión siempre fue para mí muy sagrada y querida. Lo mismo que por mi Dulce y Embrujadora Tierrina, yo doy gustoso mi vida en todos los sucederes, pues también por la Legión lo haría, y si algún día tuviese que elegir entre las dos, lo haría por mi Tierrina que es mi propia Legión. —El caso fue que aquella noche, el cocinero que era un preso que estaba en la cárcel porque era un ladronzuelo, hiciera para cenar judías de color con patatas, y tan saladas le habían salido, que muy pocas habíamos comido, por eso quedó en la perola casi toda la cena, y cuando el funcionario de servicio nos encerró en la celda, metimos para dentro la perola de judías, por si alguno quería comer alguna por la noche como muchas voces hacíamos, pues teníamos la luz toda la noche, y nada más que yo podía apagarla cuando mejor nos pareciese. Sucedía que estabamos todos los presos dentro de aquella grande celda, y cada cual hacía lo que mejor le pareciese, algunos ya se habían acostado en aquellos camastros que se movían como columpios, con los jergones rotos la mitad de ellos, y llenos de suciedad y porquería por todas partes, para mí que aquellos inmundos camastros eran propios para los cerdos y no para las personas, pero por aquellos tiempos la vida era así, porque la Justicia y la Libertad, se encontraba tan prisionera como nosotros mismos. —Serían aproximadamente las diez de la noche, cuando el cerrojo del portón de la celda le oímos chirrear y don Manuel, un funcionario que había sido sargento del Tercio, un gigante de paisano como un roble de fuerte y grande, abrió la puerta de par en par y dejó caer dentro de la celda un esquelético hombre que traía entre sus poderosas manos lo mismo que si fuese un muñeco. El pobre desgraciado estaba de mojado, lo mismo que si lo hubiesen pescado en la mar, lugar dónde él se había lanzado para asesinar su miserable existencia, según había manifestado el municipal que le había traído a la cárcel, pues al parecer la borrachera que le envolvía, hiciérale ahogarse mismamente delante de las narices del municipal, que fuera quién le había salvado la vida. —Aquel pingajo de hombre tal parecía que no estaba bien de la mollera, por no decir que loco del todo estaba, por causa de la asquerosa borrachera que al parecer le enmadejaba. El caso fue, que don Manuel me dijo que le cuidara hasta que dejase de estar tan borracho, y sin más palabras, volvió cerrar la puerta el funcionario, dejándonos dentro aquel paisano, que nada más que el guardián se había marchado, se puso en pie con tal rapidez como si eléctrico lo fuera, y comenzó a mirarnos a todos con sus ojos sumamente abiertos y extraviados, lagrimosos y muy amenazadores, lo mismo que si pretendiese asesinarnos a todos nosotros. Después, se acostó encima de su camastro y dio comienzo a llorar desconsolado, al mismo tiempo que temblando todo él, se quejaba con palabras deshilbanadas y tartamudeantes, después se levantó con la velocidad de un relámpago, y comenzó a envestir puñando con su cabeza contra la puerta, que estaba forrada por la parte de dentro con chapas de hierro, le cogimos con rapidez consolándole como mejor supimos, a la sazón que le aconsejábamos que no hiciera cosas que le harían daño, pero él forcejeando por escaparse de entre nosotros, decía que quería morirse, y que no descansaría hasta asesinar su miserable vida. Dejé al paisano casi del todo sosegado en compañía de otros compañeros que a su manera le consolaban, y me marché con otros a jugar una partida al tute en la que antes estábamos enfrascados jugándonos unas botellas de vino para el día siguiente. —Mientras estábamos jugando, comencé a estudiar con mi pensamiento los haceres lleldados por aquel embriagado paisano, y tales encerebrares me alumbraron la luz de que aquel condenado borracho no quería morir, porque si cualquiera se quiere quitar la vida, no lo hace delante de las narices de un guardia, sino que lo más propio, es que busque un lugar donde nadie le vea, lo mismo que cuando envistiera contra la puerta, aquellos cabezazos que hiciera encima de sus manos, no eran para quererse abrir la cabeza buscando la muerte. —Aquel paisano era un verdadero granuja, que alguna cosa andaba buscando con todos aquellos espavimientos. —Muy pronto tuvimos que dejar de jugar, para ir de nuevo hasta la puerta, donde otra vez el paisano sujetado por dos compañeros se encorajinaba por querer puñarla de nuevo. Fue entonces cuando me dije a mí mismo, que aquel hombre de mierda, nos iba a fastidiar toda la noche con tanto querer puñar la puerta. El caso fue, que llegué a junto él y le dije que yo era el cabo de la celda, y en ausencia de los funcionarios yo era quién allí mandaba, y si lo que quería era morir, que nosotros mismos le íbamos asesinar para que dejase de armar tanta gresca. —El caso fue, que me quité el cinto de mis pantalones, a la par que les pedía a mis compañeros los de ellos, y mientras que con cuatro o cinco cinturones estaba haciendo una larga cuerda, el condenado de paisano que sabía más de cárceles que todos nosotros juntos, gritaba alterado que sí, que quería morirse y luego. —Cuando tuve la cuerda cornalera echa, le hice un lazo y se lo colgué al paisano del pescuezo, no haciendo espavimento alguno, tal parecía que era cierto que andaba buscando la muerte. Le llevamos así cogido por el ronzal como pollino que era, hasta el final de la celda, donde como a dos metros del suelo, había un enorme ventanal enrejado con fuertes hierros, cuando me subí encima del camastro para amarrar la cuerda en las rejas con miras de ahorcarlo en broma, el pobre paisano plantó sus rodillas en el suelo, y llorando desconsoladamente como un niño desamparado, plagado de un tenebroso miedo que por todo su cuerpo se alumbraba, nos dijo suplicante que él no quería morir, que no tenía trabajo, ni casa, ni a nadie, que lo que hubiera hecho había sido nada más que para que le metiesen en la cárcel, así era que entre la cárcel y los papeleos de jueces y de médicos de locos, se pasaba los inviernos resguardado en casa sin gotera, camastro seco y comida gratis, hasta que llegase el buen tiempo, y que esto mismo ya lo hubiera hecho varias veces en otras ciudades de la Patria, donde le habían proporcionado un estupendo resultado. —El caso fue, que todos nos pusimos muy alegres, y hasta el mismo paisano sonriente, se quitó de su cuello el dogal, que fue desaparejando los cinturones en el mismo suceder que nos los daba, y después como si no hubiese pasado nada, nos preguntó si teníamos algo de comer, pues estaba muerto de hambre, entonces el cocinero muy rápido, le puso la perola de judías entre sus piernas, en el suceder que le daba un trozo de pan y una cuchara, le dijo, que comiese judías hasta que se hartara. —El paisano atenazado por el hambre, se sentó encima del camastro con el perol bien terciado entre sus piernas y comenzó a embutirse grandes cucharadas de judías, no encontrándolas al parecer nada saladas, y sin hablar con nadie palabra, dejó al perol sin nada del potaje, después se bebió tras descomunal hartura, un grande jarro de agua del cano del retrete, y seguidamente se enroscó en su catre, con todas sus ropas puestas mojadas como estaban, y tapándose con una manta que era lo mismo que un saco sucio y malo, comenzó con la cabeza también tapada, a buscar el descanso en el sueño. —No debía de encontrarse muy bien en su sitio, pues no hacía nada más que dar vueltas, así como resoplar incomodado debajo de aquella cerda manta, mientras que el desvencijado catre continuamente se movía, dentro de un chirriar de hierros viejos y herrumbrosos, y después de dar muchísimas vueltas, de encogerse y estirarse, y hacer resoplinos y saltos, comenzó a quejarse, primero muy quedamente, después con más fuerza, y por último se levantó del camastro muy encogido y con sus manos apretando desesperado el estómago, que debía de tenerle muy lleno, por la causa del enorme perol de judías que en él no cabían, y no querían salirse ni por encima ni por debajo, por esto el pobre paisano estaba que explotaba, según mí parecer y el de todos mis compañeros, que primero lo tomamos en risas, y algunos graciosos le lanzaban sátiras, y muchas de ellas eran tan picarescas y ocurrentes, que más gracia y regocijo nos hacían, el desdichado paisano que no hacía nada más que dar vueltas por la celda, con las manos atajando su barriga y quejándose a grandes voces, debía de estar lleno de terror pensando, que se encontraba dentro de la misma oficina del mismo diablo, al observar como todos nosotros muy contentos y gozosos, nos estabamos riendo sin hacerle el menor caso. Dejose caer entonces en el suelo, lanzando gritos muy fuertes y arrollicándose a la par que decía que se moría, y que por el amor del Hacedor llamáramos a un médico. —No me hizo falta a mí llamar al funcionario, pues con tal enloquecido escándalo vino él presto armado con un látigo en la mano, para acariciarle el lomo, nada más que abrió la puerta don Manuel rabiado y con mala leche, cogió al pobre paisano que estaba tirado en el suelo dando voces lastimosas dentro de endemoniados revolcones de dolor, primeramente le sacudió con fuerza, pues tal parecía entre sus manos como un muñeco de trapo, le ordenó que dejase de dar más voces sino quería darlas por algo, pero el paisano no atendía a mas palabras que las que le alumbraban sus propios dolores, que no eran otras que el decir que se moría sino llamaban con rapidez a un médico. —Don Manuel comprendió que no era la borrachera la que lo ataba en aquel estado, cuando nosotros le dijimos que se hubo comido todo el perol de judías. Así fue, que tirándole de mala manera encima de su camastro, le dijo que era un indeseable de la peor calaña, y que si por él fuese, allí mismo se moriría como un perro. —Volvió a cerrar la puerta don Manuel, alejándose de nosotros sin decir más palabras, y como a un tiempo de una hora más o menos, llegaron con una camilla dos hombres de la Cruz Roja y se lo llevaron. Ya jamás supe más de él, no supe si muriera o sanara aquel desgraciado de paisano, pues aunque le pregunté al funcionario, me dijo que no sabía nada.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > chumáu
-
9 По
попредлог 1. (на вопрос "где") sur, tra (на поверхности);laŭ (вдоль поверхности);е́хать по доро́ге veturi laŭ la vojo;ходи́ть по у́лицам iri tra (или sur) la stratoj;путеше́ствовать по стране́ veturi tra la lando;кни́ги разбро́саны по всему́ столу́ la libroj estas disĵetitaj sur la tuta tablo;2. (согласно) laŭ;по сове́ту laŭ konsilo;по приказа́нию laŭ ordono;по пра́ву laŭ rajto, rajte;знать по и́мени koni laŭnome;по происхожде́нию laŭ deveno;по образцу́ laŭ modelo;3. (вследствие) pro;по рассе́янности pro distriĝemo;по оши́бке pro eraro;4. (посредством) per;посла́ть по по́чте sendi per poŝto;по желе́зной доро́ге per fervojo;по ра́дио per radio;5. (до) ĝis;с ию́ля по сентя́брь de julio ĝis septembro;по по́яс ĝis la zono;6. (при обозначении времени) dum;по утра́м dum matenoj;по ноча́м dum noktoj;7. (после) post;по его́ прибы́тии post lia veno;по оконча́нии post la fino;8. (в разделительном смысле): по пять рубле́й шту́ка ро kvin rubloj peco;по дво́е ро du;по ча́су в день ро unu horo ĉiutage;♦ по де́лу por afero.* * *1) + дат. п. (употр. при обозначении предмета, места, пространства на поверхности, вдоль поверхности которых происходит действие, движение) por, enгла́дить по руке́, по голове́ — acariciar la mano, la cabeza
идти́ (е́хать) по доро́ге, по у́лице — ir por el camino, por la calle
идти́ по́ лесу, по бе́регу — pasar (ir) por el bosque, por la orilla
путеше́ствовать по всей стране́ — recorrer todo el país, viajar por todo el país
по гора́м и по дола́м — por montes y valles
поднима́ться по ле́стнице — subir (por) la escalera
расста́вить кни́ги по по́лкам — poner los libros en los estantes
ро́спись по фарфо́ру — dibujos sobre loza
хло́пнуть по плечу́ — golpear en el hombro
2) + дат. п. (употр. при обозначении предмета, места, пространства в пределах, в границах которого происходит действие, движение) por; enходи́ть по ко́мнате — andar por la habitación
гуля́ть по са́ду — pasear por el jardín
рассади́ть по места́м — sentar en sus sitios, hacer ocupar sus sitios
рассели́ть по кварти́рам — instalar por (en) las casas (por (en) los pisos)
размести́ть по ко́мнатам — instalar por (en) (las) habitaciones
бе́гать по знако́мым — recorrer (visitar) a los conocidos
ходи́ть по теа́трам — andar por los teatros
3) + дат. п. (употр. в значении: следуя по направлению, в направлении чего-либо) por; a favor deгла́дить по ше́рсти — acariciar (pasar la mano por) el pelo (la piel), atusar vt
идти́ по следа́м — ir por (seguir) las huellas
идти́ по ве́тру — ir a favor del viento, ir viento en popa
плыть по тече́нию — nadar (navegar) a favor de la corriente (río abajo)
4) + дат. п. (употр. при указании на то, в соответствии, согласно с чем совершается действие, проявляется состояние) por; según; conforme aжить по пра́вде — vivir honradamente
уе́хать по сове́ту враче́й — partir por (según) consejo de los médicos
по приказа́нию — por orden, según la orden
уво́литься по со́бственному жела́нию — darse de baja (en el trabajo) por propio deseo, pedir la cuenta
получи́ть по счёту — recibir según la cuenta
писа́ть по ста́рой орфогра́фии — escribir según (conforme a, con) la ortografía vieja
движе́ние по гра́фику — movimiento según (con arreglo, conforme) al horario
суди́ть по вне́шнему ви́ду — juzgar por las apariencias
узна́ть по похо́дке, по вы́говору — conocer por (en) el andar, por (en) el hablar
5) + дат. п. (употр. при указании на предмет, лицо, а также на качество, свойство кого-либо, чего-либо, характеризуемые каким-либо признаком) por, deбрат по ма́тери — hermano de madre (por línea materna)
хоро́ший по вку́су, по величине́ — bueno por el gusto, por la magnitud
ста́рший по во́зрасту — (el) mayor de edad
до́брый по хара́ктеру — bueno de carácter
учи́тель по профе́ссии — maestro de profesión
това́рищ по университе́ту — compañero de (la) Universidad
6) + дат. п. (употр. при указании на предмет, посредством или при помощи которого совершается действие) porотпра́вить по по́чте, по желе́зной доро́ге — mandar (expedir) por correo, por ferrocarril
е́хать по желе́зной доро́ге — ir en tren
говори́ть по телефо́ну — hablar por teléfono
переда́ть по ра́дио — tra(n)smitir por radio
ориенти́роваться по ко́мпасу — orientarse por (con) la brújula
7) + дат. п. (употр. при указании причины чего-либо в значении: вследствие, в результате чего-либо) por; a causa de, debido a ( из-за)по чье́й-либо вине́ — por culpa de alguien
отсу́тствовать по боле́зни — faltar por (debido a la) enfermedad
по небре́жности — por negligencia
по невнима́тельности — por distracción
по обя́занности — por obligación (por necesidad)
8) + дат. п. (употр. при указании на цель совершения действия) por; deпозва́ть кого́-либо по де́лу — llamar a alguien para un asunto
гру́ппа по борьбе́ с бандити́змом — grupo de lucha contra el bandolerismo
9) + дат. п. (употр. при указании круга, вида, области деятельности, сферы распространения чего-либо) en; deзаня́тия по артилле́рии — lecciones de artillería
иссле́дование по фи́зике — estudios físicos (de física)
специали́ст по ру́сскому языку́ — especialista en ruso
чемпио́н по класси́ческой борьбе́ — campeón de lucha grecorromana
прика́з по полку́ — orden para el regimiento
10) + дат. п. (употр. при указании на отрезок времени, на время совершения действия)по вечера́м — por las tardes
по воскресе́ньям — por los domingos
не писа́ть по месяца́м — no escribir (en) meses enteros
скуча́ть по це́лым дням — aburrirse días enteros
11) + дат. п. (употр. при указании на предмет как часть поровну распределяемого в процессе действия) porклева́ть по зёрнышку — picar grano a grano (cada grano)
вы́пить по стака́ну — beber a vaso, tomar un vaso cado uno
12) + дат. п. (употр. при указании на стоимость) a; porпо рублю́ за шту́ку — a rublo cada uno
13) + вин. п. (употр. при указании предела, границы распространения действия) hastaпо по́яс — hasta la cintura
по го́рло — hasta la garganta
по́ уши — hasta las orejas
14) + вин. п. (употр. при указании временно́го предела действия или состояния в значении: вплоть до какого-то срока) hastaс января́ по март — desde enero hasta marzo
по 1-е ноября́ — hasta el primero de noviembre
по сей день — hasta hoy día, hasta la fecha
15) + вин. п. (употр. при обозначении места совершения действия, нахождения кого-либо, чего-либо) por, aсиде́ть по другу́ю сто́рону стола́ — estar sentado por (a) la otra parte de la mesa
по ле́вую ру́ку видна́ была́ земля́ — a (por) la izquierda se veía la tierra
16) + вин. п. прост. (употр. при указании лица, предмета, который нужно достать, добыть, привести и т.п.) a porходи́ть в лес по грибы́, по я́годы — ir al bosque (a) por hongos, (a) por bayas
17) + предл. п. (употр. при обозначении действия, события, после которого совершается, происходит что-либо) después deпо прибы́тии — después de llegar
по оконча́нии — después de terminar
по рассмотре́нии — después de examinar
18) + дат. п., + предл. п. (употр. при указании на лицо, предмет, о котором скучает, тоскует кто-либо) porтоска́ по ро́дине — nostalgia por la patria
скуча́ть по отцу́ — echar de menos al padre, añorar al padre
19) + дат. п., + вин. п. (употр. с числ. при указании количества, цены) a; enпо одному́ — uno (a uno), uno tras otro, de uno en uno
по пяти́ — cinco, a cinco, en cinco; de cinco en cinco
по́ три — tres, a tres, en tres, de tres en tres
по́ двое — de dos en dos
по два́дцать рубле́й шту́ка — a veinte rublos la pieza
••(не) по душе́ — (no) del agrado
по мне, по тебе́ — según yo, según tú; a mi (a tu) parecer
э́то не по мне — esto no es de mi agrado (del agrado mío)
по мне как хо́чешь разг. — haz lo que quieras, a mí qué me importa
ему́ не по себе́ — se siente cohibido
э́то мне не по плечу́, не по си́лам — esto es superior a mis fuerzas
э́то ему́ не по карма́ну — esto no está a su alcance
* * *( река) Po* * *prepos.gener. (р.) Po -
10 по
попредлог 1. (на вопрос "где") sur, tra (на поверхности);laŭ (вдоль поверхности);е́хать по доро́ге veturi laŭ la vojo;ходи́ть по у́лицам iri tra (или sur) la stratoj;путеше́ствовать по стране́ veturi tra la lando;кни́ги разбро́саны по всему́ столу́ la libroj estas disĵetitaj sur la tuta tablo;2. (согласно) laŭ;по сове́ту laŭ konsilo;по приказа́нию laŭ ordono;по пра́ву laŭ rajto, rajte;знать по и́мени koni laŭnome;по происхожде́нию laŭ deveno;по образцу́ laŭ modelo;3. (вследствие) pro;по рассе́янности pro distriĝemo;по оши́бке pro eraro;4. (посредством) per;посла́ть по по́чте sendi per poŝto;по желе́зной доро́ге per fervojo;по ра́дио per radio;5. (до) ĝis;с ию́ля по сентя́брь de julio ĝis septembro;по по́яс ĝis la zono;6. (при обозначении времени) dum;по утра́м dum matenoj;по ноча́м dum noktoj;7. (после) post;по его́ прибы́тии post lia veno;по оконча́нии post la fino;8. (в разделительном смысле): по пять рубле́й шту́ка ро kvin rubloj peco;по дво́е ро du;по ча́су в день ро unu horo ĉiutage;♦ по де́лу por afero.* * *1) + дат. п. (употр. при обозначении предмета, места, пространства на поверхности, вдоль поверхности которых происходит действие, движение) por, enгла́дить по руке́, по голове́ — acariciar la mano, la cabeza
идти́ (е́хать) по доро́ге, по у́лице — ir por el camino, por la calle
идти́ по́ лесу, по бе́регу — pasar (ir) por el bosque, por la orilla
путеше́ствовать по всей стране́ — recorrer todo el país, viajar por todo el país
по гора́м и по дола́м — por montes y valles
поднима́ться по ле́стнице — subir (por) la escalera
расста́вить кни́ги по по́лкам — poner los libros en los estantes
ро́спись по фарфо́ру — dibujos sobre loza
хло́пнуть по плечу́ — golpear en el hombro
2) + дат. п. (употр. при обозначении предмета, места, пространства в пределах, в границах которого происходит действие, движение) por; enходи́ть по ко́мнате — andar por la habitación
гуля́ть по са́ду — pasear por el jardín
рассади́ть по места́м — sentar en sus sitios, hacer ocupar sus sitios
рассели́ть по кварти́рам — instalar por (en) las casas (por (en) los pisos)
размести́ть по ко́мнатам — instalar por (en) (las) habitaciones
бе́гать по знако́мым — recorrer (visitar) a los conocidos
ходи́ть по теа́трам — andar por los teatros
3) + дат. п. (употр. в значении: следуя по направлению, в направлении чего-либо) por; a favor deгла́дить по ше́рсти — acariciar (pasar la mano por) el pelo (la piel), atusar vt
идти́ по следа́м — ir por (seguir) las huellas
идти́ по ве́тру — ir a favor del viento, ir viento en popa
плыть по тече́нию — nadar (navegar) a favor de la corriente (río abajo)
4) + дат. п. (употр. при указании на то, в соответствии, согласно с чем совершается действие, проявляется состояние) por; según; conforme aжить по пра́вде — vivir honradamente
уе́хать по сове́ту враче́й — partir por (según) consejo de los médicos
по приказа́нию — por orden, según la orden
уво́литься по со́бственному жела́нию — darse de baja (en el trabajo) por propio deseo, pedir la cuenta
получи́ть по счёту — recibir según la cuenta
писа́ть по ста́рой орфогра́фии — escribir según (conforme a, con) la ortografía vieja
движе́ние по гра́фику — movimiento según (con arreglo, conforme) al horario
суди́ть по вне́шнему ви́ду — juzgar por las apariencias
узна́ть по похо́дке, по вы́говору — conocer por (en) el andar, por (en) el hablar
5) + дат. п. (употр. при указании на предмет, лицо, а также на качество, свойство кого-либо, чего-либо, характеризуемые каким-либо признаком) por, deбрат по ма́тери — hermano de madre (por línea materna)
хоро́ший по вку́су, по величине́ — bueno por el gusto, por la magnitud
ста́рший по во́зрасту — (el) mayor de edad
до́брый по хара́ктеру — bueno de carácter
учи́тель по профе́ссии — maestro de profesión
това́рищ по университе́ту — compañero de (la) Universidad
6) + дат. п. (употр. при указании на предмет, посредством или при помощи которого совершается действие) porотпра́вить по по́чте, по желе́зной доро́ге — mandar (expedir) por correo, por ferrocarril
е́хать по желе́зной доро́ге — ir en tren
говори́ть по телефо́ну — hablar por teléfono
переда́ть по ра́дио — tra(n)smitir por radio
ориенти́роваться по ко́мпасу — orientarse por (con) la brújula
7) + дат. п. (употр. при указании причины чего-либо в значении: вследствие, в результате чего-либо) por; a causa de, debido a ( из-за)по чье́й-либо вине́ — por culpa de alguien
отсу́тствовать по боле́зни — faltar por (debido a la) enfermedad
по небре́жности — por negligencia
по невнима́тельности — por distracción
по обя́занности — por obligación (por necesidad)
8) + дат. п. (употр. при указании на цель совершения действия) por; deпозва́ть кого́-либо по де́лу — llamar a alguien para un asunto
гру́ппа по борьбе́ с бандити́змом — grupo de lucha contra el bandolerismo
9) + дат. п. (употр. при указании круга, вида, области деятельности, сферы распространения чего-либо) en; deзаня́тия по артилле́рии — lecciones de artillería
иссле́дование по фи́зике — estudios físicos (de física)
специали́ст по ру́сскому языку́ — especialista en ruso
чемпио́н по класси́ческой борьбе́ — campeón de lucha grecorromana
прика́з по полку́ — orden para el regimiento
10) + дат. п. (употр. при указании на отрезок времени, на время совершения действия)по вечера́м — por las tardes
по воскресе́ньям — por los domingos
не писа́ть по месяца́м — no escribir (en) meses enteros
скуча́ть по це́лым дням — aburrirse días enteros
11) + дат. п. (употр. при указании на предмет как часть поровну распределяемого в процессе действия) porклева́ть по зёрнышку — picar grano a grano (cada grano)
вы́пить по стака́ну — beber a vaso, tomar un vaso cado uno
12) + дат. п. (употр. при указании на стоимость) a; porпо рублю́ за шту́ку — a rublo cada uno
13) + вин. п. (употр. при указании предела, границы распространения действия) hastaпо по́яс — hasta la cintura
по го́рло — hasta la garganta
по́ уши — hasta las orejas
14) + вин. п. (употр. при указании временно́го предела действия или состояния в значении: вплоть до какого-то срока) hastaс января́ по март — desde enero hasta marzo
по 1-е ноября́ — hasta el primero de noviembre
по сей день — hasta hoy día, hasta la fecha
15) + вин. п. (употр. при обозначении места совершения действия, нахождения кого-либо, чего-либо) por, aсиде́ть по другу́ю сто́рону стола́ — estar sentado por (a) la otra parte de la mesa
по ле́вую ру́ку видна́ была́ земля́ — a (por) la izquierda se veía la tierra
16) + вин. п. прост. (употр. при указании лица, предмета, который нужно достать, добыть, привести и т.п.) a porходи́ть в лес по грибы́, по я́годы — ir al bosque (a) por hongos, (a) por bayas
17) + предл. п. (употр. при обозначении действия, события, после которого совершается, происходит что-либо) después deпо прибы́тии — después de llegar
по оконча́нии — después de terminar
по рассмотре́нии — después de examinar
18) + дат. п., + предл. п. (употр. при указании на лицо, предмет, о котором скучает, тоскует кто-либо) porтоска́ по ро́дине — nostalgia por la patria
скуча́ть по отцу́ — echar de menos al padre, añorar al padre
19) + дат. п., + вин. п. (употр. с числ. при указании количества, цены) a; enпо одному́ — uno (a uno), uno tras otro, de uno en uno
по пяти́ — cinco, a cinco, en cinco; de cinco en cinco
по́ три — tres, a tres, en tres, de tres en tres
по́ двое — de dos en dos
по два́дцать рубле́й шту́ка — a veinte rublos la pieza
••(не) по душе́ — (no) del agrado
по мне, по тебе́ — según yo, según tú; a mi (a tu) parecer
э́то не по мне — esto no es de mi agrado (del agrado mío)
по мне как хо́чешь разг. — haz lo que quieras, a mí qué me importa
ему́ не по себе́ — se siente cohibido
э́то мне не по плечу́, не по си́лам — esto es superior a mis fuerzas
э́то ему́ не по карма́ну — esto no está a su alcance
* * *( река) Po* * *prepos.1) gener. (употр. при обозначении действия, события, после которого совершается, происходит что-л.) despuэs de, (употр. при указании предела, границы распространения действия) hasta, (употребляется при указании цены, процентов и т.п.) a, a causa de, a favor de, aguar la fiesta, alzar la palabra, caérsele a uno la cara de verg¸enza, conforme a, de, debido a (из-за), dejé de visitarle, (указывает характерный признак, отличие) en, guardar la cara, jota, lo cortés, meter ripio, no bien, para el hambre, (употребляется при обозначении пространства) por, por si o por, según, sin remedio, a instancias de, segun2) simpl. (употр. при указании лица, предмета, который нужно достать, добыть, привести и т. п.) a por -
11 get
ɡetpast tense - got; verb1) (to receive or obtain: I got a letter this morning.) recibir2) (to bring or buy: Please get me some food.) traer, ir a buscar, procurar; comprar3) (to (manage to) move, go, take, put etc: He couldn't get across the river; I got the book down from the shelf.) ir, cruzar, atravesar; tomar4) (to cause to be in a certain condition etc: You'll get me into trouble.) meter, arrastrar, poner5) (to become: You're getting old.) hacerse (por ej. mayor), volverse, convertirse6) (to persuade: I'll try to get him to go.) convencer, persuadir7) (to arrive: When did they get home?) llegar8) (to succeed (in doing) or to happen (to do) something: I'll soon get to know the neighbours; I got the book read last night.) conseguir, llegar a, lograr9) (to catch (a disease etc): She got measles last week.) coger, pillar, cazar, agarrar, contraer10) (to catch (someone): The police will soon get the thief.) atrapar, coger11) (to understand: I didn't get the point of his story.) coger, pillar, comprender, entender•- getaway- get-together
- get-up
- be getting on for
- get about
- get across
- get after
- get ahead
- get along
- get around
- get around to
- get at
- get away
- get away with
- get back
- get by
- get down
- get down to
- get in
- get into
- get nowhere
- get off
- get on
- get on at
- get out
- get out of
- get over
- get round
- get around to
- get round to
- get there
- get through
- get together
- get up
- get up to
get vb1. comprar2. coger / tomar3. recibir / conseguir4. llevarse5. hacer / ponerse6. traercould you get me a coffee, please? ¿me puedes traer un café, por favor?7. buscar / recoger8. llegarwhat time did you get home? ¿a qué hora llegaste a casa?how do you get to the restaurant? ¿cómo se va al restaurante?tr[get]1 obtener, conseguir■ she got £1,000 for her car le dieron mil libras por su coche■ what did you get in maths? ¿qué sacaste en mates?2 recibir■ how did you get that cut? ¿cómo te hiciste ese corte?3 comprar■ where did you get your jeans? ¿dónde compraste tus vaqueros?4 traer5 coger6 captar, recibir, coger7 pedir, decir; persuadir, convencer■ can you get her to lend us the money? ¿puedes convencerla para que nos deje el dinero?8 preparar■ can I get you something to eat? ¿te preparo algo para comer?9 familiar entender, captar, coger10 familiar poner nervioso,-a, fastidiar11 ganar, cobrar12 poner con; contestar, atender, coger; abrir■ can you get me the Embassy Hotel? ¿me puede poner con el Hotel Embassy?13 conseguir, lograr14 hacer algo a uno15 dar, alcanzar1 ponerse, volverse2 ir■ how do you get there? ¿cómo se va hasta allí?■ can you get there by bus? ¿se puede ir en autobús?1 figurative use ir, llevar■ where do you think she's got to? ¿dónde crees que se ha metido?1 llegar■ how did you get home? ¿cómo llegaste a casa?2 llegar a3 llegar a4 empezar a■ we got talking empezamos a hablar, nos pusimos a hablar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLget along with you! ¡déjate de bobadas!, ¡no seas bobo,-a!to get along without something pasar sin algoto get better mejorarto get dark oscurecerto get dirty ensuciarseto get divorced divorciarseto get down on one's knees arrodillarseto get dressed vestirseto get drunk emborracharseto get into trouble meterse en un líoto get late hacerse tardeto get lost perderseto get married casarseto get old hacerse mayor, envejecerto get on somebody's nerves irritar a alguien, poner nervioso,-a a alguiento get one's own way salirse con la suyato get paid cobrarto get ready preparar, prepararseto get rid of deshacerse deto get tired cansarseto get wet mojarseto get worse empeorar1) obtain: conseguir, obtener, adquirir2) receive: recibirto get a letter: recibir una carta3) earn: ganarhe gets $10 an hour: gana $10 por hora4) fetch: traerget me my book: tráigame el libro5) catch: tomar (un tren, etc.), agarrar (una pelota, una persona, etc.)6) contract: contagiarse de, contraershe got the measles: le dio el sarampión7) prepare: preparar (una comida)8) persuade: persuadir, mandar a hacerI got him to agree: logré convencerloto get one's hair cut: cortarse el pelo10) understand: entendernow I get it!: ¡ya entiendo!to have got : tenerI've got a headache: tengo un dolor de cabezato have got to : tener queyou've got to come: tienes que venirget vi1) become: ponerse, volverse, hacerseto get angry: ponerse furioso, enojarse2) go, move: ir, avanzarhe didn't get far: no avanzó mucho3) arrive: llegarto get home: llegar a casa4)to get to be : llegar a sershe got to be the director: llegó a ser directora5)to get ahead : adelantarse, progresar6)to get along : llevarse bien (con alguien), congeniar7)to get by manage: arreglárselas8)to get over overcome: superar, consolarse de9)to get together meet: reunirseto get up : levantarseexpr.• desmoralizar v. (Profits, etc.)v.(§ p.,p.p.: got) or p.p.: gotten•) = lucrarse v. (Understand)v.• comprender v.v.(§ p.,p.p.: got) or p.p.: gotten•) = adquirir v.• alcanzar v.• buscar v.• coger v.• ganar v.• lograr v.• obtener v.(§pres: -tengo, -tienes...-tenemos) pret: -tuv-fut/c: -tendr-•)• procurar v.• recibir v.• sacar v.• tomar v.get
1.
2)a) ( obtain) \<\<money/information\>\> conseguir*, obtener*; \<\<job/staff\>\> conseguir*; \<\<authorization/loan\>\> conseguir*, obtener*; \<\<idea\>\> sacar*where did you get that beautiful rug? — ¿dónde conseguiste or encontraste esa alfombra tan preciosa?
these pears are as good as you'll get, I'm afraid — estas peras son de lo mejorcito que hay (fam)
to get something from somebody/something: we get our information from official sources sacamos la información de fuentes oficiales; you can get any information from my secretary — mi secretaria le podrá dar toda la información que necesite
b) ( buy) comprarto get something from somebody/something: I get my bread from the local baker le compro el pan al panadero del barrio; I got it from Harrods lo compré en Harrods; we get them from Italy — ( they supply our business) los traen de Italia
c) (achieve, win) \<\<prize/grade\>\> sacar*, obtener* (frml); \<\<majority\>\> obtener* (frml), conseguir*he gets results — consigue or logra lo que se propone
d) ( by calculation)e) ( on the telephone) \<\<person\>\> lograr comunicarse conI got the wrong number — me equivoqué de número; ( having dialled correctly) me salió un número equivocado
3)a) ( receive) \<\<letter/reward/reprimand\>\> recibirdo I get a kiss, then? — ¿entonces me das un beso?
he got 12 years for armed robbery — lo condenaron a or (fam) le cayeron 12 años por robo a mano armada
to get something from somebody: all I ever get from you is criticism lo único que haces es criticarme; she got a warm reception from the audience el público le dio una cálida bienvenida; I do all the work and she gets all the credit yo hago todo el trabajo y ella se lleva la fama; I seldom get the chance rara vez se me presenta la oportunidad; the kitchen doesn't get much sun — en la cocina no da mucho el sol
b) (Rad, TV) \<\<station\>\> captar, recibir, coger* (esp Esp fam), agarrar (CS fam)c) ( be paid) \<\<salary/pay\>\> ganarI got £200 for the piano — me dieron 200 libras por el piano
d) ( experience) \<\<shock/surprise\>\> llevarseI get the feeling that... — tengo or me da la sensación de que...
e) ( suffer)how did you get that bump on your head? — ¿cómo te hiciste ese chichón en la cabeza?
4) (find, have) (colloq)we get mainly students in here — nuestros clientes (or visitantes etc) son mayormente estudiantes
5) ( fetch) \<\<hammer/scissors\>\> traer*, ir* a buscar; \<\<doctor/plumber\>\> llamarget your coat — anda or vete a buscar tu abrigo
she got herself a cup of coffee — se sirvió (or se hizo etc) una taza de café
6)a) ( reach) alcanzar*b) ( take hold of) agarrar, coger* (esp Esp)c) (catch, trap) pillar (fam), agarrar (AmL), coger* (esp Esp)d) (assault, kill) (colloq)7) ( contract) \<\<cold/flu\>\> agarrar, pescar* (fam), pillar (fam), coger* (esp Esp)she got chickenpox from her sister — la hermana le contagió or (fam) le pegó la varicela
8) ( catch) \<\<busain\>\> tomar, coger* (Esp)9) (colloq)a) ( irritate) fastidiarb) ( arouse pity)it gets you right there — (set phrase) te conmueve, te da mucha lástima
c) ( puzzle)what gets me is how... — lo que no entiendo es cómo...
10)a) ( understand) (colloq) entender*don't get me wrong — no me malentiendas or malinterpretes
get it? — ¿entiendes?, ¿agarras or (Esp) coges la onda? (fam)
b) (hear, take note of) oír*did you get the number? — ¿tomaste nota del número?
11) ( answer) (colloq) \<\<phone\>\> contestar, atender*, coger* (Esp); \<\<door\>\> abrir*12) ( possess)13) (bring, move, put) (+ adv compl)they couldn't get it up the stairs — no lo pudieron subir por las escaleras; see also get across, get in
14) ( cause to be) (+ adj compl)I can't get the window open/shut — no puedo abrir/cerrar la ventana
they got their feet wet/dirty — se mojaron/se ensuciaron los pies
15) to get somebody/something + ppI must get this watch fixed — tengo que llevar a or (AmL tb) mandar (a) arreglar este reloj
16) (arrange, persuade, force)to get somebody/something to + inf: I'll get him to help you ( order) le diré que te ayude; ( ask) le pediré que te ayude; ( persuade) lo convenceré de que te ayude; she could never get him to understand no podría hacérselo entender; you'll never get them to agree to that no vas a lograr que acepten eso; I can't get it to work — no puedo hacerlo funcionar
17) ( cause to start)to get somebody/something -ing: it's the sort of record that gets everybody dancing es el tipo de disco que hace bailar a todo el mundo or que hace que todo el mundo baile; can you get the pump working? — ¿puedes hacer funcionar la bomba?
2.
get vi1) ( reach) (+ adv compl) llegar*can you get there by train? — ¿se puede ir en tren?
how do you get to work? — ¿cómo vas al trabajo?
can anyone remember where we'd got to? — ¿alguien se acuerda de dónde habíamos quedado?
to get somewhere — avanzar*, adelantar
to get there: it's not perfect, but we're getting there — perfecto no es, pero poco a poco...
2)a) ( become)to get dressed — vestirse*
b) (be) (colloq)3) to get to + infa) ( come to) llegar* a + infb) ( have opportunity to)in this job you get to meet many interesting people — en este trabajo uno tiene la oportunidad de conocer a mucha gente interesante
when do we get to open the presents? — ¿cuándo podemos abrir los regalos?
4) ( start)to get -ing — empezar* a + inf, ponerse* a + inf
right, let's get moving! — bueno, pongámonos en acción (or en marcha etc)!
•Phrasal Verbs:- get at- get away- get back- get by- get down- get in- get into- get off- get on- get onto- get out- get over- get past- get to- get up[ɡet] (pt, pp got) (US) (pp gotten) When get is part of a set combination, eg get the sack, get hold of, get sth right, look up the other word.1. TRANSITIVE VERB1) (=obtain) [+ information, money, visa, divorce] conseguir; [+ benefit] sacar, obtener•
he got it for me — él me lo consiguióI got the idea off ** or from a TV programme — saqué la idea de un programa de televisión
he gets all his clothes off ** or from his elder brother — hereda toda la ropa de su hermano mayor
where did you get that idea from? — ¿de dónde sacaste esa idea?
•
we shan't get anything out of him — no lograremos sacarle nadawhat are you going to get out of it? — ¿qué vas a sacar de or ganar con ello?
a good coach knows how to get the best out of his players — un buen entrenador sabe cómo sacar lo mejor de sus jugadores
2) (=have) tener3) (=receive)a) [+ letter, phone call] recibir; [+ wage] ganar, cobrar; [+ TV station, radio station] coger, captarshe gets a good salary — gana or cobra un buen sueldo
•
how much did you get for it? — ¿cuánto te dieron por él?neck 1., 1)•
he gets his red hair from his mother — el pelo rojizo lo ha heredado de su madreb)Some get + noun combinations are translated using a more specific Spanish verb. If in doubt, look up the noun.•
I never got an answer — no me contestaron, no recibí nunca una respuesta•
they get lunch at school — les dan de comer en el colegiofine II, 1., sentence 1., 2)•
I got a shock/ surprise — me llevé un susto/una sorpresa4) (=buy) comprarwhere did you get those shoes? — ¿dónde te has comprado esos zapatos?
•
I got it cheap in a sale — lo conseguí barato en unas rebajas5) (=fetch) [+ glasses, book] ir a buscar, traer; [+ person] ir a buscar, ir a por; (=pick up) [+ goods, person] recogerwould you mind getting my glasses? — ¿te importaría ir a buscarme or traerme las gafas?
can you get my coat from the cleaner's? — ¿puedes recogerme el abrigo de la tintorería?
quick, get help! — ¡rápido, ve a buscar ayuda!
to get sth for sb, to get sb sth — ir a buscar algo a algn, traer algo a algn
could you get me the scissors please? — ¿puedes ir a buscarme or me puedes traer las tijeras, por favor?
can I get you a drink? — ¿te apetece beber or tomar algo?, ¿quieres beber or tomar algo?
•
to go/ come and get sth/sb, I'll go and get it for you — voy a buscártelo, voy a traértelogo and get Jane will you? — vete a buscar a Jane, ve a por Jane
phone me when you arrive and I'll come and get you — cuando llegues llama por teléfono y te iré a buscar or recoger
6) (=call) [+ doctor, plumber] llamar7) (=answer) [+ phone] contestarcan you get the phone? — ¿puedes contestar el teléfono?
I'll get it! — (telephone) ¡yo contesto!; (door) ¡ya voy yo!
8) (=gain, win) [+ prize] ganar, llevarse, conseguir; [+ goal] marcar; [+ reputation] ganarseshe got first prize — ganó or se llevó or consiguió el primer premio
correct, you get 5 points — correcto, gana or consigue 5 puntos
he got a pass/an A in French — sacó un aprobado/un sobresaliente en francés
I have to get my degree first — antes tengo que acabar la carrera or conseguir mi diplomatura
9) (=find) [+ job, flat] encontrar, conseguirhe got me a job — me encontró or consiguió un trabajo
10) (=catch) [+ ball, disease, person] coger, agarrar (LAm); [+ thief] coger, atrapar (LAm); [+ bus] coger, tomar (LAm); [+ fish] pescargot you! * — ¡te pillé! *, ¡te cacé! *, ¡te agarré! (LAm)
got you at last! — ¡por fin te he pillado or cazado! *
•
to get sb by the throat/arm — agarrar or coger a algn de la garganta/del brazo•
sorry, I didn't get your name — perdone, ¿cómo dice que se llama?, perdone, no me he enterado de su nombre•
did you get his (registration) number? — ¿viste el número de matrícula?•
you've got me there! * — ahí sí que me has pillado *bad 3., religionto get it from sb —
11) (=reach, put through to)get me Mr Jones, please — (Telec) póngame or (esp LAm) comuníqueme con el Sr. Jones, por favor
•
you'll get him at home if you phone this evening — si le llamas esta tarde lo pillarás * or encontrarás en casa•
you can get me on this number — puedes contactar conmigo en este número•
I've been trying to get you all week — he estado intentando hablar contigo toda la semana12) * (=attack, take revenge on)I'll get you for that! — ¡esto me lo vas a pagar!
13) (=hit) [+ target] dar en14) (=finish)15) (=take, bring)•
how can we get it home? — (speaker not at home) ¿cómo podemos llevarlo a casa?; (speaker at home) ¿cómo podemos traerlo a casa?•
I tried to get the blood off my shirt — intenté quitar la sangre de mi camisaget the knife off him! — ¡quítale ese cuchillo!
•
I couldn't get the stain out of the tablecloth — no podía limpiar la mancha del mantel•
to get sth past customs — conseguir pasar algo por la aduana•
we'll get you there somehow — le llevaremos de una u otra manera•
we can't get it through the door — no lo podemos pasar por la puerta•
to get sth to sb — hacer llegar algo a algn•
where will that get us? — ¿de qué nos sirve eso?16) (=prepare) [+ meal] preparar, hacerto get breakfast — preparar or hacer el desayuno
17) with adjectiveThis construction is often translated using a specific Spanish verb. Look up the relevant adjective.18) with infinitive/present participleto get sb to do sth — (=persuade) conseguir que algn haga algo, persuadir a algn a hacer algo; (=tell) decir a algn que haga algo
we eventually got her to change her mind — por fin conseguimos que cambiase de idea, por fin le persuadimos a cambiar de idea
can you get someone to photocopy these — puedes decirle or mandarle a alguien que me haga una fotocopia de estos
I can't get the door to open — no puedo abrir la puerta, no logro que se abra la puerta
I couldn't get the washing machine to work — no pude or no logré poner la lavadora en marcha
I couldn't get the car going or to go — no pude poner el coche en marcha, no pude arrancar el coche
19) ("get sth done" construction)a) (=do oneself)•
you'll get yourself arrested looking like that — vas a acabar en la cárcel con esas pintas•
to get the washing/dishes done — lavar la ropa/fregar los platos•
when do you think you'll get it finished? — ¿cuándo crees que lo vas a acabar?•
you'll get yourself killed driving like that — te vas a matar si conduces de esa formab) (=get someone to do)•
to get one's hair cut — cortarse el pelo, hacerse cortar el peloI've got to get my car fixed this week — tengo que arreglar or reparar el coche esta semana, tengo que llevar el coche a arreglar or reparar esta semana
20) * (=understand) entender(do you) get it? — ¿entiendes?; [+ joke] ¿lo coges?, ¿ya caes? *
point 1., 7), wrongI've got it! — [+ joke] ¡ya caigo!, ¡ya lo entiendo!; [+ solution] ¡ya tengo la solución!, ¡ya he dado con la solución!, ¡ya lo tengo!
21) * (=annoy) molestar, fastidiarwhat gets me is the way he always assumes he's right — lo que me molesta or fastidia es que siempre da por hecho que tiene razón
what really gets me is his total indifference — lo que me molesta or fastidia es su total indiferencia
22) * (=thrill) chiflar *this tune really gets me — esta melodía me chifla *, esta melodía me apasiona
23)• to have got sth — (Brit) (=have) tener algo
what have you got there? — ¿qué tienes ahí?
2. INTRANSITIVE VERB1) (=reach, go) llegarhow do you get there? — ¿como se llega?
how did you get here? — ¿cómo viniste or llegaste?
how did that box get here? — ¿cómo ha venido a parar esta caja aquí?
•
I've got as far as page 10 — he llegado hasta la página 10•
to get from A to B — ir de A a B, trasladarse de A a B•
to get to — llegar ahow do you get to the cinema? — ¿cómo se llega al cine?
where did you get to? — (=where were you?) ¿dónde estabas?, ¿dónde te habías metido?
where can he have got to? — ¿dónde se puede haber metido?
not to get anywhere —
to get nowhere —
we're getting absolutely nowhere, we're getting nowhere fast — no estamos llegando a ningún sitio
to get somewhere —
to get there —
"how's your thesis going?" - "I'm getting there" — -¿qué tal va tu tesis? -va avanzando
- get to sblane 1., 3)don't let it get to you * — (=affect) no dejes que te afecte; (=annoy) no te molestes por eso
2) (=become, be) ponerse, volverse, hacerseAs expressions with get + adjective, such as get old, get drunk etc, are often translated by a specific verb, look up the adjective.•
how did it get like that? — ¿cómo se ha puesto así?how do people get like that? — ¿cómo puede la gente volverse así?
•
how stupid can you get? — ¿hasta qué punto llega tu estupidez?, ¿cómo puedes ser tan estúpido?•
to get used to sth — acostumbrarse a algo- get with itSee:BECOME, GO, GET in becomea) (=be)•
he often gets asked for his autograph — a menudo le piden autógrafos•
we got beaten 3-2 — perdimos 3 a 2•
to get killed — morir, matarseI saw her the night she got killed — (accidentally) la vi la noche que murió or se mató; (=murdered) la vi la noche que la asesinaron
do you want to get killed! — ¡¿es que quieres matarte?!
•
he got run over as he was coming out of his house — lo atropellaron al salir de casaget going! — ¡muévete!, ¡a menearse!
•
I got to thinking that... * — me di cuenta de que..., empecé a pensar que...5) (=come)with infinitive•
he eventually got to be prime minister — al final llegó a ser primer ministro•
when do we get to eat? — ¿cuándo comemos?•
to get to know sb — llegar a conocer a algn•
he got to like her despite her faults — le llegó a gustar a pesar de sus defectos•
so when do I get to meet this friend of yours? — ¿cuándo me vas a presentar a este amigo tuyo?•
I never get to drive the car — nunca tengo oportunidad de conducir el coche•
to get to see sth/sb — lograr ver algo/a algn6) * (=go)get! — ¡lárgate! *
7)to have got to do sth — (expressing obligation) tener que hacer algo
why have I got to? — ¿por qué tengo que hacerlo?
- get at- get away- get back- get by- get down- get in- get into- get off- get on- get out- get over- get up* * *[get]
1.
2)a) ( obtain) \<\<money/information\>\> conseguir*, obtener*; \<\<job/staff\>\> conseguir*; \<\<authorization/loan\>\> conseguir*, obtener*; \<\<idea\>\> sacar*where did you get that beautiful rug? — ¿dónde conseguiste or encontraste esa alfombra tan preciosa?
these pears are as good as you'll get, I'm afraid — estas peras son de lo mejorcito que hay (fam)
to get something from somebody/something: we get our information from official sources sacamos la información de fuentes oficiales; you can get any information from my secretary — mi secretaria le podrá dar toda la información que necesite
b) ( buy) comprarto get something from somebody/something: I get my bread from the local baker le compro el pan al panadero del barrio; I got it from Harrods lo compré en Harrods; we get them from Italy — ( they supply our business) los traen de Italia
c) (achieve, win) \<\<prize/grade\>\> sacar*, obtener* (frml); \<\<majority\>\> obtener* (frml), conseguir*he gets results — consigue or logra lo que se propone
d) ( by calculation)e) ( on the telephone) \<\<person\>\> lograr comunicarse conI got the wrong number — me equivoqué de número; ( having dialled correctly) me salió un número equivocado
3)a) ( receive) \<\<letter/reward/reprimand\>\> recibirdo I get a kiss, then? — ¿entonces me das un beso?
he got 12 years for armed robbery — lo condenaron a or (fam) le cayeron 12 años por robo a mano armada
to get something from somebody: all I ever get from you is criticism lo único que haces es criticarme; she got a warm reception from the audience el público le dio una cálida bienvenida; I do all the work and she gets all the credit yo hago todo el trabajo y ella se lleva la fama; I seldom get the chance rara vez se me presenta la oportunidad; the kitchen doesn't get much sun — en la cocina no da mucho el sol
b) (Rad, TV) \<\<station\>\> captar, recibir, coger* (esp Esp fam), agarrar (CS fam)c) ( be paid) \<\<salary/pay\>\> ganarI got £200 for the piano — me dieron 200 libras por el piano
d) ( experience) \<\<shock/surprise\>\> llevarseI get the feeling that... — tengo or me da la sensación de que...
e) ( suffer)how did you get that bump on your head? — ¿cómo te hiciste ese chichón en la cabeza?
4) (find, have) (colloq)we get mainly students in here — nuestros clientes (or visitantes etc) son mayormente estudiantes
5) ( fetch) \<\<hammer/scissors\>\> traer*, ir* a buscar; \<\<doctor/plumber\>\> llamarget your coat — anda or vete a buscar tu abrigo
she got herself a cup of coffee — se sirvió (or se hizo etc) una taza de café
6)a) ( reach) alcanzar*b) ( take hold of) agarrar, coger* (esp Esp)c) (catch, trap) pillar (fam), agarrar (AmL), coger* (esp Esp)d) (assault, kill) (colloq)7) ( contract) \<\<cold/flu\>\> agarrar, pescar* (fam), pillar (fam), coger* (esp Esp)she got chickenpox from her sister — la hermana le contagió or (fam) le pegó la varicela
8) ( catch) \<\<bus/train\>\> tomar, coger* (Esp)9) (colloq)a) ( irritate) fastidiarb) ( arouse pity)it gets you right there — (set phrase) te conmueve, te da mucha lástima
c) ( puzzle)what gets me is how... — lo que no entiendo es cómo...
10)a) ( understand) (colloq) entender*don't get me wrong — no me malentiendas or malinterpretes
get it? — ¿entiendes?, ¿agarras or (Esp) coges la onda? (fam)
b) (hear, take note of) oír*did you get the number? — ¿tomaste nota del número?
11) ( answer) (colloq) \<\<phone\>\> contestar, atender*, coger* (Esp); \<\<door\>\> abrir*12) ( possess)13) (bring, move, put) (+ adv compl)they couldn't get it up the stairs — no lo pudieron subir por las escaleras; see also get across, get in
14) ( cause to be) (+ adj compl)I can't get the window open/shut — no puedo abrir/cerrar la ventana
they got their feet wet/dirty — se mojaron/se ensuciaron los pies
15) to get somebody/something + ppI must get this watch fixed — tengo que llevar a or (AmL tb) mandar (a) arreglar este reloj
16) (arrange, persuade, force)to get somebody/something to + inf: I'll get him to help you ( order) le diré que te ayude; ( ask) le pediré que te ayude; ( persuade) lo convenceré de que te ayude; she could never get him to understand no podría hacérselo entender; you'll never get them to agree to that no vas a lograr que acepten eso; I can't get it to work — no puedo hacerlo funcionar
17) ( cause to start)to get somebody/something -ing: it's the sort of record that gets everybody dancing es el tipo de disco que hace bailar a todo el mundo or que hace que todo el mundo baile; can you get the pump working? — ¿puedes hacer funcionar la bomba?
2.
get vi1) ( reach) (+ adv compl) llegar*can you get there by train? — ¿se puede ir en tren?
how do you get to work? — ¿cómo vas al trabajo?
can anyone remember where we'd got to? — ¿alguien se acuerda de dónde habíamos quedado?
to get somewhere — avanzar*, adelantar
to get there: it's not perfect, but we're getting there — perfecto no es, pero poco a poco...
2)a) ( become)to get dressed — vestirse*
b) (be) (colloq)3) to get to + infa) ( come to) llegar* a + infb) ( have opportunity to)in this job you get to meet many interesting people — en este trabajo uno tiene la oportunidad de conocer a mucha gente interesante
when do we get to open the presents? — ¿cuándo podemos abrir los regalos?
4) ( start)to get -ing — empezar* a + inf, ponerse* a + inf
right, let's get moving! — bueno, pongámonos en acción (or en marcha etc)!
•Phrasal Verbs:- get at- get away- get back- get by- get down- get in- get into- get off- get on- get onto- get out- get over- get past- get to- get up -
12 while
1. conjunction( also whilst)1) (during the time that: I saw him while I was out walking.) mientras2) (although: While I sympathize, I can't really do very much to help.) aunque
2. noun(a space of time: It took me quite a while; It's a long while since we saw her.) algún tiempo; mucho tiempo- worth one's while
while1 conj mientraswhile2 n ratotr[waɪl]1 (time) rato, tiempo■ you've been here all the while! ¡has estado aquí todo el rato!1 (when) mientras■ somebody stole our car while we were on holiday nos robaron el coche mientras estábamos de vacaciones2 (although) aunque■ while I sympathize with the cause, I cannot support your methods aunque simpatizo con la causa, no puedo apoyar tus métodos3 (whereas) mientras que■ he prefers to go out, while I like staying in él prefiere salir mientras que a mí me gusta quedarme en casato while away the time: matar el tiempowhile n1) time: rato m, tiempo mafter a while: después de un ratoin a while: dentro de poco2)to be worth one's while : valer la penawhile conj1) : mientraswhistle while you work: silba mientras trabajas2) whereas: mientras que3) although: aunquewhile it's very good, it's not perfect: aunque es muy bueno, no es perfectov.• pasar v.adv.• mientras adv.conj.• mientras conj.• mientras que conj.• ínterin conj.n.• rato s.m.
I hwaɪl, waɪl1) ( in time) mientrasthey don't drink while on duty — no beben cuando or mientras están de guardia
2) ( though) aunquethe situation, while tense, seems unlikely to lead to war — la situación aunque tensa, no es probable que lleve a una guerra
3) ( whereas) mientras que, en tanto que (frml)•Phrasal Verbs:
II
a) ( period of time)wait a while — (a few days, weeks) espera un tiempo; (a few minutes, hours) espera un rato; ( a very short period) espera un ratito or un momentito
after a while she realized — después de or al cabo de un rato se dio cuenta
b)[waɪl](every) once in a while — de vez en cuando; see also worth I b)
1. N1)a while — (=some moments) un ratito; (=some minutes, hours) un rato; (=some weeks, months) un tiempo
•
after a while — al cabo de un rato, al rato•
all the while — todo el tiempo•
I lived in Paris for a while — viví un tiempo en París•
it will be a good while before he gets here — tardará (un rato) en venir aún, todavía falta (un rato) para que venga (LAm)•
a little while ago — hace poco•
a long while ago — hace mucho•
once in a while — de vez en cuando•
it takes quite a while — lleva tiempo•
in a short while — dentro de poco, al rato (LAm)•
stay a while with us — quédate un rato con nosotros•
the while — entretanto, mientras tanto2)• it is worth while to ask whether... — vale la pena preguntar si...
2. CONJ1) (=during the time that) mientras2) (=as long as) mientras (que)3) (=although) aunque4) (=whereas) mientras queI enjoy sport, while he prefers reading — a mí me gusta el deporte, mientras que él prefiere la lectura
* * *
I [hwaɪl, waɪl]1) ( in time) mientrasthey don't drink while on duty — no beben cuando or mientras están de guardia
2) ( though) aunquethe situation, while tense, seems unlikely to lead to war — la situación aunque tensa, no es probable que lleve a una guerra
3) ( whereas) mientras que, en tanto que (frml)•Phrasal Verbs:
II
a) ( period of time)wait a while — (a few days, weeks) espera un tiempo; (a few minutes, hours) espera un rato; ( a very short period) espera un ratito or un momentito
after a while she realized — después de or al cabo de un rato se dio cuenta
b)(every) once in a while — de vez en cuando; see also worth I b)
-
13 A
ei(one of the notes in the musical scale.) la- A flat- A sharp
a det un / unaRecuerda que a se emplea delante de una palabra que empieza por consonante; delante de una palabra que empieza por un sonido vocálico se emplea anMultiple Entries: A a A,◊ a sustantivo femenino (pl aes) (read as /a/) the letter A, a
a preposición Nota: La preposición a suele emplearse precedida de ciertos verbos como empezar, ir, oler, sonar etc, en cuyo caso ver bajo el respectivo verbo.No se traduce cuando introduce el complemento directo de persona (ser humano, pronombres personales que lo representan, como quien, alguien, algún etc) o un nombre con un objeto o animal personalizado: amo a mi patria = I love my country, paseo a mi perro = I walk my dog.En los casos en que precede al artículo definido el para formar la contracción al, ver bajo la siguiente entrada, donde también se encontrarán otros ejemplos y usos de a. 1◊ voy a México/la tienda I'm going to Mexico/to the shop;voy a casa I'm going home; se cayó al río she fell into the riverb) ( indicando posición):a orillas del Ebro on the banks of the Ebro; se sentó al sol he sat in the sun; se sentó a mi derecha he sat down on my rightc) ( indicando distancia):2a) (señalando hora, momento) at;a la hora de comer at lunch time; ¿a qué hora vengo? what time shall I come?; a mediados de abril in mid-April; al día siguiente the next o following dayb) ( señalando fecha):◊ hoy estamos a lunes/a 20 today is Monday/it's the 20th todayc) al + inf:al enterarse de la noticia when he learnt o on learning the news ( antes) a few minutes before she arrived; 3 (en relaciones de proporción, equivalencia): sale a 100 euros cada uno it works out at 100 euros each; a 100 kilómetros por hora (at) 100 kilometers per hour; nos ganaron cinco a tres they beat us five three o (AmE) five to three 4 (indicando modo, medio, estilo):◊ a pie/a caballo on foot/on horseback;a crédito on credit; funciona a pilas it runs on batteries; a mano by hand; a rayas striped; vestirse a lo punk to wear punk clothes 5◊ ¿viste a José? did you see José?;no he leído a Freud I haven't read (any) Freud dáselo a ella give it to her; les enseña inglés a mis hijos she teaches my children English; le echó (la) llave a la puerta she locked the doorc) ( indicando procedencia):◊ se lo compré a una gitana I bought it from o (colloq) off a gipsy
A, a f (letra) A 'A' also found in these entries: Spanish: a. C. - a.m. - abajeña - abajeño - abanderada - abanderado - abandonar - abandonada - abandonado - abanico - abarquillada - abarquillado - abarrotada - abarrotado - abasto - abatida - abatido - abatirse - abdicar - aberración - abertura - abierta - abierto - abigarrada - abigarrado - abigarrar - ablandar - ablusada - ablusado - abnegada - abnegado - abobada - abobado - abocada - abocado - abogacía - abogada - abogado - abombada - abombado - abonar - abonada - abonado - abonarse - abono - abordar - abordaje - aborregar - abortar - abortiva English: A - A-level - a.m. - abandon - abandoned - abide by - ability - abject - abnormal - aboard - aborigine - abortion - abortive - about - above - above-board - above-mentioned - abrasive - abreast - abridged - abrupt - absent - absent-minded - absolute - absolutely - absorbed - abstemious - abstract - absurd - abundant - abuse - abusive - abysmal - academic - academy - accede - accent - acceptable - access - accident-prone - accidental - accidentally - acclimatized - accommodate - accommodation - accomplish - accomplished - account - account for - accountableAtr[æmp, 'æmpeəSMALLr/SMALL]1) : un m, una fa house: una casahalf an hour: media horawhat a surprise!: ¡qué sorpresa!2) per: por, a la, al30 kilometers an hour: 30 kilómetros por horatwice a month: dos veces al mesA (note)n.• la (Música) s.f.a eɪ noun1)a) ( letter) A, a fhe knows his subject from A to Z — conoce el tema perfectamente or de cabo a rabo
to get from A to B — ir* de un sitio a otro
b) ( Mus) la mA flat/sharp/natural — la bemol/sostenido/natural
A major/minor — la mayor/menor
2)a) ( in house numbers)35A — ≈35 bis, ≈35 duplicado
b) ( in sizes of paper) (BrE)A3 — A3 ( 420 x 297mm)
A4 — A4 ( 297 x 210mm)
A5 — A5 ( 210 x 148mm)
A road — ≈carretera f or ruta f nacional
I [eɪ]1. N1) (=letter) A, a fNo. 32A — (=house) núm. 32 bis, núm. 32 duplicado
the A-Z of Management Techniques — el manual básico de Técnicas de Gestión, Técnicas de Gestión de la A a la Z
- know sth from A to Z2) (Mus)A — la m
A major/minor — la mayor/menor
A sharp/flat — la sostenido/bemol
3) (Scol) sobresaliente m2.CPDA level N ABBR (Brit) (Scol) = Advanced level — ≈ bachillerato m
she has an A level in chemistry — tiene un título de A level en química
A road N — (Brit) ≈ carretera f nacional
A side N — [of record] cara f A
A LEVELS Al terminar la educación secundaria obligatoria, los estudiantes de Inglaterra, Gales e Irlanda del Norte pueden estudiar otros dos años para preparar tres o cuatro asignaturas más y examinarse de ellas a los 18 años. Estos exámenes se conocen con el nombre de A levels o Advanced levels. Cada universidad determina el número de A levels y la calificación necesaria para acceder a ella. En Escocia los exámenes equivalentes son los Highers o Higher Grades, que se hacen de unas cinco asignaturas tras un año de estudios. Después se puede optar entre entrar en la universidad directamente o estudiar otro año más, bien para hacer el mismo examen de otras asignaturas, o para sacar los Advanced Highers.A to Z ® N — (=map book) callejero m
See:
II
[eɪ] [ˌǝ]INDEF ART ( before vowel or silent h an) [ˌæn] [ˌǝn] [ˌn]1) un(a) m / f ; (+ fem noun starting with stressed [a] or [ha]) unthat child's a thief! — ¡ese niño es un ladrón!
b) (after [tener]/[buscar] if singular object the norm)have you got a passport? — ¿tiene usted pasaporte?
See:LOOK FOR in looka fine excuse! — ¡bonita disculpa!
what an idiot! — ¡qué idiota!
e) (apposition)Patrick, a lecturer at Glasgow University, says that... — Patrick, profesor de la Universidad de Glasgow, dice que...
the Duero, a Spanish river — el Duero, un río español
3) (=a certain) un(a) tal4) (=each, per) por£80 a week — 80 libras por semana
once a week/three times a month — una vez a la semanaes veces al mes
* * *a [eɪ] noun1)a) ( letter) A, a fhe knows his subject from A to Z — conoce el tema perfectamente or de cabo a rabo
to get from A to B — ir* de un sitio a otro
b) ( Mus) la mA flat/sharp/natural — la bemol/sostenido/natural
A major/minor — la mayor/menor
2)a) ( in house numbers)35A — ≈35 bis, ≈35 duplicado
b) ( in sizes of paper) (BrE)A3 — A3 ( 420 x 297mm)
A4 — A4 ( 297 x 210mm)
A5 — A5 ( 210 x 148mm)
A road — ≈carretera f or ruta f nacional
-
14 a
ei(one of the notes in the musical scale.) la- A flat- A sharp
a det un / unaRecuerda que a se emplea delante de una palabra que empieza por consonante; delante de una palabra que empieza por un sonido vocálico se emplea anMultiple Entries: A a A,◊ a sustantivo femenino (pl aes) (read as /a/) the letter A, a
a preposición Nota: La preposición a suele emplearse precedida de ciertos verbos como empezar, ir, oler, sonar etc, en cuyo caso ver bajo el respectivo verbo.No se traduce cuando introduce el complemento directo de persona (ser humano, pronombres personales que lo representan, como quien, alguien, algún etc) o un nombre con un objeto o animal personalizado: amo a mi patria = I love my country, paseo a mi perro = I walk my dog.En los casos en que precede al artículo definido el para formar la contracción al, ver bajo la siguiente entrada, donde también se encontrarán otros ejemplos y usos de a. 1◊ voy a México/la tienda I'm going to Mexico/to the shop;voy a casa I'm going home; se cayó al río she fell into the riverb) ( indicando posición):a orillas del Ebro on the banks of the Ebro; se sentó al sol he sat in the sun; se sentó a mi derecha he sat down on my rightc) ( indicando distancia):2a) (señalando hora, momento) at;a la hora de comer at lunch time; ¿a qué hora vengo? what time shall I come?; a mediados de abril in mid-April; al día siguiente the next o following dayb) ( señalando fecha):◊ hoy estamos a lunes/a 20 today is Monday/it's the 20th todayc) al + inf:al enterarse de la noticia when he learnt o on learning the news ( antes) a few minutes before she arrived; 3 (en relaciones de proporción, equivalencia): sale a 100 euros cada uno it works out at 100 euros each; a 100 kilómetros por hora (at) 100 kilometers per hour; nos ganaron cinco a tres they beat us five three o (AmE) five to three 4 (indicando modo, medio, estilo):◊ a pie/a caballo on foot/on horseback;a crédito on credit; funciona a pilas it runs on batteries; a mano by hand; a rayas striped; vestirse a lo punk to wear punk clothes 5◊ ¿viste a José? did you see José?;no he leído a Freud I haven't read (any) Freud dáselo a ella give it to her; les enseña inglés a mis hijos she teaches my children English; le echó (la) llave a la puerta she locked the doorc) ( indicando procedencia):◊ se lo compré a una gitana I bought it from o (colloq) off a gipsy
A, a f (letra) A 'A' also found in these entries: Spanish: a. C. - a.m. - abajeña - abajeño - abanderada - abanderado - abandonar - abandonada - abandonado - abanico - abarquillada - abarquillado - abarrotada - abarrotado - abasto - abatida - abatido - abatirse - abdicar - aberración - abertura - abierta - abierto - abigarrada - abigarrado - abigarrar - ablandar - ablusada - ablusado - abnegada - abnegado - abobada - abobado - abocada - abocado - abogacía - abogada - abogado - abombada - abombado - abonar - abonada - abonado - abonarse - abono - abordar - abordaje - aborregar - abortar - abortiva English: A - A-level - a.m. - abandon - abandoned - abide by - ability - abject - abnormal - aboard - aborigine - abortion - abortive - about - above - above-board - above-mentioned - abrasive - abreast - abridged - abrupt - absent - absent-minded - absolute - absolutely - absorbed - abstemious - abstract - absurd - abundant - abuse - abusive - abysmal - academic - academy - accede - accent - acceptable - access - accident-prone - accidental - accidentally - acclimatized - accommodate - accommodation - accomplish - accomplished - account - account for - accountableAtr[æmp, 'æmpeəSMALLr/SMALL]1) : un m, una fa house: una casahalf an hour: media horawhat a surprise!: ¡qué sorpresa!2) per: por, a la, al30 kilometers an hour: 30 kilómetros por horatwice a month: dos veces al mesA (note)n.• la (Música) s.f.a eɪ noun1)a) ( letter) A, a fhe knows his subject from A to Z — conoce el tema perfectamente or de cabo a rabo
to get from A to B — ir* de un sitio a otro
b) ( Mus) la mA flat/sharp/natural — la bemol/sostenido/natural
A major/minor — la mayor/menor
2)a) ( in house numbers)35A — ≈35 bis, ≈35 duplicado
b) ( in sizes of paper) (BrE)A3 — A3 ( 420 x 297mm)
A4 — A4 ( 297 x 210mm)
A5 — A5 ( 210 x 148mm)
A road — ≈carretera f or ruta f nacional
I [eɪ]1. N1) (=letter) A, a fNo. 32A — (=house) núm. 32 bis, núm. 32 duplicado
the A-Z of Management Techniques — el manual básico de Técnicas de Gestión, Técnicas de Gestión de la A a la Z
- know sth from A to Z2) (Mus)A — la m
A major/minor — la mayor/menor
A sharp/flat — la sostenido/bemol
3) (Scol) sobresaliente m2.CPDA level N ABBR (Brit) (Scol) = Advanced level — ≈ bachillerato m
she has an A level in chemistry — tiene un título de A level en química
A road N — (Brit) ≈ carretera f nacional
A side N — [of record] cara f A
A LEVELS Al terminar la educación secundaria obligatoria, los estudiantes de Inglaterra, Gales e Irlanda del Norte pueden estudiar otros dos años para preparar tres o cuatro asignaturas más y examinarse de ellas a los 18 años. Estos exámenes se conocen con el nombre de A levels o Advanced levels. Cada universidad determina el número de A levels y la calificación necesaria para acceder a ella. En Escocia los exámenes equivalentes son los Highers o Higher Grades, que se hacen de unas cinco asignaturas tras un año de estudios. Después se puede optar entre entrar en la universidad directamente o estudiar otro año más, bien para hacer el mismo examen de otras asignaturas, o para sacar los Advanced Highers.A to Z ® N — (=map book) callejero m
See:
II
[eɪ] [ˌǝ]INDEF ART ( before vowel or silent h an) [ˌæn] [ˌǝn] [ˌn]1) un(a) m / f ; (+ fem noun starting with stressed [a] or [ha]) unthat child's a thief! — ¡ese niño es un ladrón!
b) (after [tener]/[buscar] if singular object the norm)have you got a passport? — ¿tiene usted pasaporte?
See:LOOK FOR in looka fine excuse! — ¡bonita disculpa!
what an idiot! — ¡qué idiota!
e) (apposition)Patrick, a lecturer at Glasgow University, says that... — Patrick, profesor de la Universidad de Glasgow, dice que...
the Duero, a Spanish river — el Duero, un río español
3) (=a certain) un(a) tal4) (=each, per) por£80 a week — 80 libras por semana
once a week/three times a month — una vez a la semanaes veces al mes
* * *a [eɪ] noun1)a) ( letter) A, a fhe knows his subject from A to Z — conoce el tema perfectamente or de cabo a rabo
to get from A to B — ir* de un sitio a otro
b) ( Mus) la mA flat/sharp/natural — la bemol/sostenido/natural
A major/minor — la mayor/menor
2)a) ( in house numbers)35A — ≈35 bis, ≈35 duplicado
b) ( in sizes of paper) (BrE)A3 — A3 ( 420 x 297mm)
A4 — A4 ( 297 x 210mm)
A5 — A5 ( 210 x 148mm)
A road — ≈carretera f or ruta f nacional
-
15 give
(to dismiss (someone) or to be dismissed (usually from a job): He got the boot for always being late.) despedir, ser puesto de patitas en la callegive vb1. darcan you give him a message? ¿le puedes dar un recado?2. regalarwhat did you give him? ¿qué le regalaste?tr[gɪv]1 (gen) dar■ you've given me a great idea! ¡me has dado una idea estupenda!■ his training gave him a good start in life su formación le proporcionó un buen comienzo en la vida2 (deliver, convey) dar, entregar■ could you give him a message? ¿le podrías dar un mensaje?3 (as a gift) dar, regalar4 (provide) dar, suministrar5 (pay) pagar, dar■ how much did you give for it? ¿cuánto pagó por ello?■ many people would give anything for a decent job mucha gente daría cualquier cosa por tener un buen empleo6 (perform a concert etc) dar; (speech) pronunciar7 (dedicate) dedicar, consagrar8 (cause) causar, ocasionar9 (yield) ceder, conceder■ I'll give you that it isn't easy le concedo que no es fácil, te doy la razón en que no es fácil1 (yield) ceder; (cloth, elastic) dar de sí\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLnot to give a damn importarle a uno un bledoto give evidence prestar declaraciónto give it all one's got dar lo mejor de síto give the game away descubrir el pastel'Give way' (road sign) "Ceda el paso"don't give me that! familiar ¡no me vengas con esas!give me... every time! familiar ¡para mí no hay nada como...!to give somebody one's support prestarle apoyo a alguiento give somebody up for dead dar por muerto,-a a alguienwhat gives? familiar ¿qué pasa?1) hand, present: dar, regalar, obsequiargive it to me: dámelothey gave him a gold watch: le regalaron un reloj de oro2) pay: dar, pagarI'll give you $10 for this one: te daré $10 por éste3) utter: dar, pronunciarto give a shout: dar un gritoto give a speech: pronunciar un discursoto give a verdict: dictar sentencia4) provide: darto give one's word: dar uno su palabrato give a party: dar una fiesta5) cause: dar, causar, ocasionarto give trouble: causar problemasto give someone to understand: darle a entender a alguien6) grant: dar, otorgarto give permission: dar permisogive vi1) : hacer regalos2) yield: ceder, romperseit gave under the weight of the crowd: cedió bajo el peso de la muchedumbre3)4)to give out : agotarse, acabarsethe supplies gave out: las provisiones se agotarongive nflexibility: flexibilidad f, elasticidad fn.• elasticidad s.f.expr.• criticar (a alguien) v.• hacer (a alguien) pasar mal expr.expr.• cantarle las cuarenta verdades* (a alguien) expr.• decir cuántas son cinco* expr.expr.• dar esquinazo* v.• lograr escaparse (de alguien) expr.• lograr zafarse (de alguien) expr.v.(§ p.,p.p.: gave, given) = dar v.(§pres: doy, das...) subj: dé-pret: di-•)• donar v.• entregar v.• obsequiar v.• ofrecer v.• ofrendar v.• otorgar v.• presentar v.• prestar v.• regalar v.• rendir v.
I
1. gɪv2)a) (hand, pass) dar*give her/me/them a glass of water — dale/dame/dales un vaso de agua
b) ( as gift) regalar, obsequiar (frml)to give somebody a present — hacerle* un regalo a alguien, regalarle algo a alguien
c) ( donate) dar*, donarthey have given $100,000 for/toward a new music room — han dado or donado $100.000/han contribuido con $100.000 para una nueva sala de música
d) (dedicate, devote) \<\<love/affection\>\> dar*; \<\<attention\>\> prestarto give it all one's got — dar* lo mejor de sí
e) ( sacrifice) \<\<life\>\> dar*, entregar*f) \<\<injection/sedative\>\> dar*, administrar (frml)3)a) (supply, grant) \<\<protection\>\> dar*; \<\<help\>\> dar*, brindar; \<\<idea\>\> dar*give her something to do — dale algo que or para hacer
b) (allow, concede) \<\<opportunity/permission\>\> dar*, conceder (frml)given the choice, I'd... — si me dieran a elegir, yo...
he's a good worker, I'll give him that, but... — es muy trabajador, hay que reconocerlo, pero...
it would take us 15 months, give or take a week or two — nos llevaría unos 15 meses, semana más, semana menos
4)a) ( cause) \<\<pleasure/shock\>\> dar*; \<\<cough\>\> dar*don't give us your germs/cold! — no nos pegues tus microbios/tu resfriado! (fam)
b) ( yield) \<\<results/fruit\>\> dar*5)a) (award, allot) \<\<title/degree\>\> dar*, otorgar* (frml), conferir* (frml); \<\<authority/right\>\> dar*, otorgar* (frml), conceder (frml); \<\<contract\>\> dar*, adjudicar*; \<\<mark\>\> dar*, poner*the judge gave her five years — el juez le dio cinco años or la condenó a cinco años
b) ( entrust) \<\<task/responsibility\>\> dar*, confiar*6) (pay, exchange) dar*7) ( care) (colloq)I don't give a damn — me importa un bledo or un comino or un pepino (fam)
8)a) ( convey) \<\<apologies/news\>\> dar*please give my regards to your mother — dale recuerdos or (AmL tb) cariños a tu madre
she gave me to understand that... — me dio a entender que...
b) (state, reveal) \<\<information\>\> dar*9) (make sound, movement) \<\<cry/jump\>\> dar*, pegar* (fam); \<\<laugh\>\> soltar*to give somebody a kiss/a wink — darle* un beso a alguien/hacerle* un guiño a alguien
why not give it a try? — por qué no pruebas or lo intentas?
10) ( indicate) \<\<speed/temperature\>\> señalar, marcar*11)a) ( hold) \<\<party/dinner\>\> dar*, ofrecer* (frml)b) \<\<concert\>\> dar*; \<\<speech\>\> decir*, pronunciar
2.
vi1)a) ( yield under pressure) ceder, dar* de síb) (break, give way) \<\<planks/branch\>\> romperse*2) ( make gift) dar*to give to charity — dar* dinero a organizaciones de caridad
•Phrasal Verbs:- give in- give off- give out- give up
II
mass noun elasticidad f[ɡɪv] (pt gave) (pp given)1. TRANSITIVE VERBWhen give is part of a set combination, eg give evidence, give a lecture, give a party, give a yawn, look up the other word.1) [+ possession, object] dar; (for special occasion) regalar, obsequiar frm; [+ title, honour, award, prize] dar, otorgar frm; [+ organ, blood] dar, donar; (Scol) [+ mark] ponerhe was given a gold watch when he retired — le regalaron or frm obsequiaron un reloj de oro cuando se jubiló
•
he gave her a dictionary for her birthday — le regaló un diccionario por su cumpleañoshe was given an award for bravery — le dieron or otorgaron un galardón por su valentía
•
to give sb a penalty — (Sport) conceder un penalti or penalty a algn•
to give o.s to sb — entregarse a algn2) (=pass on) [+ message] dar; [+ goods, document] dar, entregar more frm ; [+ illness] contagiar, pegar *give them my regards or best wishes — dales saludos de mi parte
can you give Mary the keys when you see her? — ¿puedes darle las llaves a Mary cuando la veas?
to give sb a cold — contagiar el resfriado a algn, pegar el resfriado a algn *
to give sth into sb's hands — liter entregar or confiar algo a algn
3) (=offer) [+ party, dinner] darto give a party for sb — dar or ofrecer una fiesta en honor de algn
why don't you give them melon to start with? — ¿por qué no les das melón para empezar?
we can give them cava to drink — podemos darles cava para or de beber
what can I give him to eat/for dinner? — ¿qué puedo hacerle para comer/cenar?
4) (=provide) [+ money, information, idea] dar; [+ task] dar, confiarcan you give him something to do? — ¿puedes darle algo para hacer?
give or take... —
12 o'clock, give or take a few minutes — más o menos las doce
in A.D. 500 give or take a few years — aproximadamente en el año 500 después de J.C.
5) (=cause) [+ shock, surprise] dar, causar; [+ pain] causar, provocar•
it gives me great pleasure to welcome you all — es un gran placer para mí darles la bienvenida a todosto give sb a kick/push — dar una patada/un empujón a algn
•
to give sb to believe that... — hacer creer a algn que...I was given to believe that... — me hicieron creer que...
•
to give sb to understand that... — dar a entender a algn que...6) (=grant, allow)a) [+ permission] dar, conceder; [+ chance, time] darcan't you give me another week? — ¿no me puedes dar otra semana?
•
he's honest, I give you that — es honrado, lo reconozcob) * (predicting future)how long would you give that marriage? — ¿cuánto tiempo crees que durará ese matrimonio?
7) (=dedicate) [+ life, time] dedicar8) (=sacrifice) [+ life] dar9) (=pay) darwhat will you give me for it? — ¿qué me das por ello?
how much did you give for it? — ¿cuánto diste or pagaste por él?
10) (=put through to) poner concould you give me Mr Smith/extension 3443? — ¿me podría poner con el Sr. Smith/con la extensión 3443?
11) (=punish with)to give it to sb * — (=beat) dar una paliza a algn; (verbally) poner a algn como un trapo *
12) (=present) presentar aladies and gentlemen, I give you our guest speaker this evening,... — damas y caballeros, les presento a nuestro conferenciante de esta noche,...
13) (in toast)14) (=produce, supply) [+ milk, fruit] dar, producir; [+ light, heat] dar; [+ result] arrojar; [+ help, advice] dar, proporcionarit gives 6% a year — rinde un 6% al año
to give the right/wrong answer — dar la respuesta correcta/equivocada
if I may give an example — si se me permite dar or poner un ejemplo
16) (=care)I don't give a damn * — me importa un comino or un bledo *
17) (=make) [+ speech] dar, pronunciar frm; [+ lecture, concert] dar18)•
to give way —a) (=collapse) [bridge, beam, floor, ceiling] ceder, hundirse; [cable, rope] romperse; [legs] flaquearthe chair gave way under his weight — la silla no soportó su peso, la silla cedió bajo su peso
b) (=break) [rope] rompersec)to give way (to sth) — (=be replaced) ser reemplazado (por algo); (to demands) ceder (a algo); (to traffic) ceder el paso (a algo)
give way — (Brit) (Aut) ceda el paso
•
don't give me that! * — ¡no me vengas con esas! *•
I'll give you something to cry about! * — ¡ya te daré yo razones para llorar!holidays? I'll give you holidays! * — ¿vacaciones? ya te voy a dar yo a ti vacaciones *, ¿vacaciones? ¡ni vacaciones ni narices! *
he wants £100? I'll give him £100! * — ¿que quiere 100 libras? ¡ni cien libras ni nada!
I'll give him what for! * — ¡se va a enterar! *
•
give me the old songs! — ¡para mí las canciones viejas!give me a gas cooker every time! * — ¡prefiero mil veces una cocina de gas!
children? give me dogs any time! — ¿niños? ¡prefiero mucho antes un perro!
2. INTRANSITIVE VERB1) darplease give generously — por favor, sean generosos
to give to charity — hacer donativos a organizaciones benéficas, dar dinero a organizaciones benéficas
- give as good as one gets2) (=give way)a) (=collapse) [bridge, beam, floor, ceiling] ceder, hundirse; [knees] flaquearthe chair gave under his weight — la silla cedió bajo su peso, la silla no soportó su peso
b) (=break) [rope] rompersec) (=yield) [door] ceder3) (US)*what gives? — ¿qué pasa?, ¿qué se cuece por ahí? *
3.NOUN (=flexibility) [of material] elasticidad fthere's a lot of give in this chair/bed — esta silla/cama es muy mullida
how much give has there been on their side? — ¿cuánto han cedido ellos?
•
give and take, you won't achieve an agreement without a bit of give and take — no vais a conseguir un acuerdo sin hacer concesiones mutuas- give in- give off- give out- give up* * *
I
1. [gɪv]2)a) (hand, pass) dar*give her/me/them a glass of water — dale/dame/dales un vaso de agua
b) ( as gift) regalar, obsequiar (frml)to give somebody a present — hacerle* un regalo a alguien, regalarle algo a alguien
c) ( donate) dar*, donarthey have given $100,000 for/toward a new music room — han dado or donado $100.000/han contribuido con $100.000 para una nueva sala de música
d) (dedicate, devote) \<\<love/affection\>\> dar*; \<\<attention\>\> prestarto give it all one's got — dar* lo mejor de sí
e) ( sacrifice) \<\<life\>\> dar*, entregar*f) \<\<injection/sedative\>\> dar*, administrar (frml)3)a) (supply, grant) \<\<protection\>\> dar*; \<\<help\>\> dar*, brindar; \<\<idea\>\> dar*give her something to do — dale algo que or para hacer
b) (allow, concede) \<\<opportunity/permission\>\> dar*, conceder (frml)given the choice, I'd... — si me dieran a elegir, yo...
he's a good worker, I'll give him that, but... — es muy trabajador, hay que reconocerlo, pero...
it would take us 15 months, give or take a week or two — nos llevaría unos 15 meses, semana más, semana menos
4)a) ( cause) \<\<pleasure/shock\>\> dar*; \<\<cough\>\> dar*don't give us your germs/cold! — no nos pegues tus microbios/tu resfriado! (fam)
b) ( yield) \<\<results/fruit\>\> dar*5)a) (award, allot) \<\<title/degree\>\> dar*, otorgar* (frml), conferir* (frml); \<\<authority/right\>\> dar*, otorgar* (frml), conceder (frml); \<\<contract\>\> dar*, adjudicar*; \<\<mark\>\> dar*, poner*the judge gave her five years — el juez le dio cinco años or la condenó a cinco años
b) ( entrust) \<\<task/responsibility\>\> dar*, confiar*6) (pay, exchange) dar*7) ( care) (colloq)I don't give a damn — me importa un bledo or un comino or un pepino (fam)
8)a) ( convey) \<\<apologies/news\>\> dar*please give my regards to your mother — dale recuerdos or (AmL tb) cariños a tu madre
she gave me to understand that... — me dio a entender que...
b) (state, reveal) \<\<information\>\> dar*9) (make sound, movement) \<\<cry/jump\>\> dar*, pegar* (fam); \<\<laugh\>\> soltar*to give somebody a kiss/a wink — darle* un beso a alguien/hacerle* un guiño a alguien
why not give it a try? — por qué no pruebas or lo intentas?
10) ( indicate) \<\<speed/temperature\>\> señalar, marcar*11)a) ( hold) \<\<party/dinner\>\> dar*, ofrecer* (frml)b) \<\<concert\>\> dar*; \<\<speech\>\> decir*, pronunciar
2.
vi1)a) ( yield under pressure) ceder, dar* de síb) (break, give way) \<\<planks/branch\>\> romperse*2) ( make gift) dar*to give to charity — dar* dinero a organizaciones de caridad
•Phrasal Verbs:- give in- give off- give out- give up
II
mass noun elasticidad f -
16 out
(to allow to come in, go out: Let me in!; I let the dog out.) dejar entrar/salirout adv1. fuerathey're out in the garden están fuera, en el jardínmy father is in, but my mother has gone out mi padre está en casa, pero mi madre ha salido2. apagado3. en voz altatr[aʊt]1 (outside) fuera, afuera■ could you wait out there? ¿podrías esperar allí fuera?■ is it cold out? ¿hace frío en la calle?2 (move outside) fuera■ get out! ¡fuera!3 (not in) fuera■ there's no answer, they must be out no contestan, deben de haber salido■ shall we eat out? ¿comemos fuera?7 (available, existing) diferentes traducciones■ when will her new book be out? ¿cuándo saldrá su nuevo libro?9 (flowers) en flor; (sun, stars, etc) que ha salido■ the sun's out ha salido el sol, brilla el sol, hace sol10 (protruding) que se sale■ don't put your tongue out! ¡no saques la lengua!11 (clearly, loudly) en voz alta12 (to the end) hasta el final; (completely) completamente, totalmente13 SMALLRADIO/SMALL (end of message) fuera1 (extinguished) apagado,-a2 (unconscious) inconsciente; (asleep) dormido,-a■ the boxer knocked his opponent out el boxeador dejó K.O. a su contrincante■ he's out! ¡lo han eliminado!4 (wrong, not accurate) equivocado,-a■ my calculation was out by £5 mi cálculo tenía un error de 5 libras5 (not fashionable) pasado,-a de moda6 (out of order) estropeado,-a7 (unacceptable) prohibido,-a8 (on strike) en huelga9 (tide) bajo,-a10 (over, finished) acabado,-a1 (away from, no longer in) fuera de2 (from a state of) fuera de■ out of print agotado,-a3 (not involved in) fuera de4 (from among) de5 (without) sin■ we're out of tea se nos ha acabado el té, nos hemos quedado sin té■ he's out of work está parado, está sin trabajo6 (because of) por7 (using, made from) de■ made out of wood hecho,-a de madera8 (from) de\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLout of favour en desgraciaout of sight, out of mind ojos que no ven, corazón que no sienteout of sorts indispuesto,-aout of this world extraordinario,-aout with it! ¡dilo ya!, ¡suéltalo ya!to feel out of it sentirse excluido,-ato be out and about (from illness) estar recuperado,-ato be out for something querer algoto be out of one's head / be out of one's mind estar loco,-ato be out to lunch SMALLAMERICAN ENGLISH/SMALL estar loco,-ato be out to do something estar decidido,-a a hacer algoout tray bandeja de salidasout ['aʊt] vi: revelarse, hacerse conocidoout advshe opened the door and looked out: abrió la puerta y miró para afuerato eat out: comer afuerathey let the secret out: sacaron el secreto a la luzhis money ran out: se le acabó el dineroto turn out the light: apagar la luz5) outside: fuera, afueraout in the garden: afuera en el jardín6) aloud: en voz alta, en altoto cry out: gritarout adj1) external: externo, exterior2) outlying: alejado, distantethe out islands: las islas distantes3) absent: ausente4) unfashionable: fuera de moda5) extinguished: apagadoout prepI looked out the window: miré por la ventanashe ran out the door: corrió por la puerta2) out ofadj.• fuera adj.adv.• afuera adv.• fuera adv.prep.• allá en prep.
I aʊt1) adverb2)a) ( outside) fuera, afuera (esp AmL)is the cat in or out? — ¿el gato está (a)dentro or (a)fuera?
all the books on Dickens are out — todos los libros sobre Dickens están prestados; see also out of
b) (not at home, work)he's out to o at lunch — ha salido a comer
to eat o (frml) dine out — cenar/comer fuera or (esp AmL) afuera
3) ( removed)4)a) (indicating movement, direction)b) (outstretched, projecting)the dog had its tongue out — el perro tenía la lengua fuera or (esp AmL) afuera
arms out, legs together — brazos extendidos, piernas juntas
5) ( indicating distance)ten miles out — ( Naut) a diez millas de la costa
6)a) (ejected, dismissed)b) (from hospital, jail)c) ( out of office)7) ( in phrases)out for: Lewis was out for revenge Lewis quería vengarse; out to + inf: she's out to beat the record está decidida a batir el récord; they're only out to make money su único objetivo es hacer dinero; they're out to get you! — andan tras de ti!, van a por ti! (Esp); see also out of
8)a) (displayed, not put away)are the plates out yet? — ¿están puestos ya los platos?
b) ( in blossom) en florc) ( shining)when the sun's out — cuando hay or hace sol
9)a) (revealed, in the open)once the news was out, she left the country — en cuanto se supo la noticia, se fue del país
out with it! who stole the documents? — dilo ya! ¿quién robó los documentos?
b) (published, produced)a report out today points out that... — un informe publicado hoy señala que...
c) ( in existence) (colloq)10) (clearly, loudly)he said it out loud — lo dijo en voz alta; see also call, cry, speak out
II
1) (pred)a) ( extinguished)to be out — \<\<fire/light/pipe\>\> estar* apagado
b) ( unconscious) inconsciente, sin conocimientoafter five vodkas she was out cold — con cinco vodkas, quedó fuera de combate (fam)
2) (pred)a) ( at an end)before the month/year is out — antes de que acabe el mes/año
b) ( out of fashion) pasado de moda; see also go out 7) a)c) ( out of the question) (colloq)smoking in the bedrooms is absolutely out — ni hablar de fumar en los dormitorios (fam), está terminantemente prohibido fumar en los dormitorios
3) ( Sport)a) ( eliminated)to be out — <batter/batsman> quedar out or fuera; < team> quedar eliminado; see also out of 3)
b) ( outside limit) (pred) fuerait was out — cayó or fue fuera
out! — ( call by line-judge or umpire) out!
4) ( inaccurate) (pred)you're way o a long way o miles out — andas muy lejos or muy errado
5) (without, out of) (colloq) (pred)6) < homosexual> declarado
III
he looked out the window — miró (hacia afuera) por la ventana; see also out of 1)
IV
1)a) ( in baseball) out m, hombre m fuerab) ( escape) (AmE colloq) escapatoria f2) outs pl (AmE)a)to be on the outs with somebody — estar* enemistado con alguien
b) ( those not in power)
V
transitive verb revelar la homosexualidad de[aʊt]1. ADVWhen out is the second element in a phrasal verb, eg go out, put out, walk out, look up the verb.1) (=not in) fuera, afuerait's cold out — fuera or afuera hace frío
they're out in the garden — están fuera or afuera en el jardín
to be out — (=not at home) no estar (en casa)
Mr Green is out — el señor Green no está or (LAm) no se encuentra
•
to have a day out — pasar un día fuera de casa•
out you go! — ¡fuera!•
the journey out — el viaje de ida•
to have a night out — salir por la noche (a divertirse); (drinking) salir de juerga or (LAm) de parranda•
to run out — salir corriendo•
the tide is out — la marea está bajasecond I, 3., 3)•
out with him! — ¡fuera con él!, ¡que le echen fuera!2) (=on strike)she's out in Kuwait — se fue a Kuwait, está en Kuwait
three days out from Plymouth — (Naut) a tres días de Plymouth
4)• to be out, when the sun is out — cuando brilla el sol
•
to come out, when the sun comes out — cuando sale el sol5) (=in existence) que hay, que ha habidowhen will the magazine be out? — ¿cuándo sale la revista?
the book is out — se ha publicado el libro, ha salido el libro
6) (=in the open) conocido(-a), fuera•
your secret's out — tu secreto se ha descubierto or ha salido a la luz•
out with it! — ¡desembucha!, ¡suéltalo ya!, ¡suelta la lengua! (LAm)7) (=to or at an end) terminado(-a)8) [lamp, fire, gas] apagado(-a)"lights out at ten pm" — "se apagan las luces a las diez"
9) (=not in fashion) pasado(-a) de modalong dresses are out — ya no se llevan los vestidos largos, los vestidos largos están pasados de moda
10) (=not in power)11) (Sport) [player] fuera de juego; [boxer] fuera de combate; [loser] eliminado(-a)that's it, Liverpool are out — ya está, Liverpool queda eliminado
you're out — (in games) quedas eliminado
out! — ¡fuera!
12) (indicating error) equivocado(-a)your watch is five minutes out — su reloj lleva cinco minutos de atraso/de adelanto
13) (indicating loudness, clearness) en voz alta, en altoright 2., 1), straight 2., 1)speak out (loud)! — ¡habla en voz alta or fuerte!
he's out for all he can get — busca sus propios fines, anda detrás de lo suyo
15)to be out — (=unconscious) estar inconsciente; (=drunk) estar completamente borracho; (=asleep) estar durmiendo como un tronco
I was out for some minutes — estuve inconsciente durante varios minutos, estuve varios minutos sin conocimiento
16)17) (=worn through)18)When out of is part of a set combination, eg out of danger, out of proportion, out of sight, look up the other word.out of —
a) (=outside, beyond) fuera de•
to go out of the house — salir de la casa•
to look out of the window — mirar por la ventana•
to throw sth out of a window — tirar algo por una ventana•
to turn sb out of the house — echar a algn de la casa- feel out of itdanger 1., proportion 1., 1), range 1., 5), season 1., 2), sight 1., 2)b) (cause, motive) pornecessity, spite•
out of respect for you — por el respeto que te tengoc) (origin) de•
a box made out of wood — una caja (hecha) de maderad) (=from among) de cadae) (=without) sinit's out of stock — (Comm) está agotado
breath 1., 1)to be out of hearts — (Cards) tener fallo a corazones
f) (Vet)Blue Ribbon, by Black Rum out of Grenada — el caballo Blue Ribbon, hijo de Black Rum y de la yegua Grenada
2.3.VT (=expose as homosexual) revelar la homosexualidad de4.VI* * *
I [aʊt]1) adverb2)a) ( outside) fuera, afuera (esp AmL)is the cat in or out? — ¿el gato está (a)dentro or (a)fuera?
all the books on Dickens are out — todos los libros sobre Dickens están prestados; see also out of
b) (not at home, work)he's out to o at lunch — ha salido a comer
to eat o (frml) dine out — cenar/comer fuera or (esp AmL) afuera
3) ( removed)4)a) (indicating movement, direction)b) (outstretched, projecting)the dog had its tongue out — el perro tenía la lengua fuera or (esp AmL) afuera
arms out, legs together — brazos extendidos, piernas juntas
5) ( indicating distance)ten miles out — ( Naut) a diez millas de la costa
6)a) (ejected, dismissed)b) (from hospital, jail)c) ( out of office)7) ( in phrases)out for: Lewis was out for revenge Lewis quería vengarse; out to + inf: she's out to beat the record está decidida a batir el récord; they're only out to make money su único objetivo es hacer dinero; they're out to get you! — andan tras de ti!, van a por ti! (Esp); see also out of
8)a) (displayed, not put away)are the plates out yet? — ¿están puestos ya los platos?
b) ( in blossom) en florc) ( shining)when the sun's out — cuando hay or hace sol
9)a) (revealed, in the open)once the news was out, she left the country — en cuanto se supo la noticia, se fue del país
out with it! who stole the documents? — dilo ya! ¿quién robó los documentos?
b) (published, produced)a report out today points out that... — un informe publicado hoy señala que...
c) ( in existence) (colloq)10) (clearly, loudly)he said it out loud — lo dijo en voz alta; see also call, cry, speak out
II
1) (pred)a) ( extinguished)to be out — \<\<fire/light/pipe\>\> estar* apagado
b) ( unconscious) inconsciente, sin conocimientoafter five vodkas she was out cold — con cinco vodkas, quedó fuera de combate (fam)
2) (pred)a) ( at an end)before the month/year is out — antes de que acabe el mes/año
b) ( out of fashion) pasado de moda; see also go out 7) a)c) ( out of the question) (colloq)smoking in the bedrooms is absolutely out — ni hablar de fumar en los dormitorios (fam), está terminantemente prohibido fumar en los dormitorios
3) ( Sport)a) ( eliminated)to be out — <batter/batsman> quedar out or fuera; < team> quedar eliminado; see also out of 3)
b) ( outside limit) (pred) fuerait was out — cayó or fue fuera
out! — ( call by line-judge or umpire) out!
4) ( inaccurate) (pred)you're way o a long way o miles out — andas muy lejos or muy errado
5) (without, out of) (colloq) (pred)6) < homosexual> declarado
III
he looked out the window — miró (hacia afuera) por la ventana; see also out of 1)
IV
1)a) ( in baseball) out m, hombre m fuerab) ( escape) (AmE colloq) escapatoria f2) outs pl (AmE)a)to be on the outs with somebody — estar* enemistado con alguien
b) ( those not in power)
V
transitive verb revelar la homosexualidad de -
17 Atawallpa
s. Hist. Hijo espúreo del Inka Wayna Qhapaq con la Princesa Pacha, del reyno de los Siris en Kitu, Ecuador, del Chinchaysuyu. Ordenó la muerte del Inka Waskar, su hermano por padre. Murió en Cajamarca, a su vez, en manos de los españoles, por orden de Francisco Pizarro, el 29 de agosto de 1533, después de haber sido bautizado con el nombre de Juan. No se coronó de Inka. Según Sarmiento de Gamboa, Atawallpa constituido en Cajamarca y en Wamachuqo, haciéndose recibir y obedecer como Inka, había tomado la borla imperial o maskaypacha y el qhapaq unku, autotitulándose Inka, "que no había otro, sino él". Ordenó a su ejército que prosiguiese su avance sobre el Qosqo y dar batalla y capturar a Waskar. Atawallpa asumió un poder absoluto y empleó crueles métodos de dominación. Sarmiento mismo señala que en el oráculo de Wamachuqo se le había vaticinado que tendría mal fin por su crueldad y tiranía. Garcilaso se refiere a la represión desatada por Atawallpa con estas palabras: "mayor y más sedienta que la de los Otomanos fue la crueldad de Atauwallpa que no hartándose con la de doscientos hermanos suyos, hijos del Gran Huayna Qhapaq, pasó adelante a beber las de sus sobrinos y parientes, dentro y fuera del cuarto grado, que como fuese de la sangre real, no escapó ningún legítimo bastardo ". -
18 aya marq'ay killa
s.(mes) "noviembre; noviembre (en la era de los Inkas: Mes de llevar difuntos. Sacaban de las bobedas a los difuntos, les vestían de fiesta, les daban de comer y beber. Les ponían en andas e iban de casa en casa y después lo volvían a enterrar con carneros y ropa. Se visitaba el ganado de la comuna y se reclutaban mujeres vírgenes para que aprendan a hilar, tejer ropa para el Inka y los demás señores)"
См. также в других словарях:
Después de beber, cada uno dice su parecer. — Precisa que cuando se bebe inmoderadamente suelen decirse cosas que se callarían estando sobrio. Por eso aconseja Cervantes: «Sé templado en el beber considerando que el vino demasiado ni guarda secreto, ni cumple palabra.» … Diccionario de dichos y refranes
True Blood (temporada 4) — True Blood: Cuarta Temporada Programa True Blood País de origen Estados Unidos … Wikipedia Español
Deshidratación — Saltar a navegación, búsqueda La deshidratación es la pérdida excesiva de agua y sales minerales de un cuerpo. Puede producirse por estar en una situación de mucho calor (sobre todo si hay mucha humedad), ejercicio intenso, falta de bebida o una… … Wikipedia Español
Escherichia coli O157:H7 — Saltar a navegación, búsqueda ? Escherichia coli Clasificación científica … Wikipedia Español
Survivor: Vanuatu — Islas del Fuego (también conocido como Survivor: Vanuatu por corto) es la novena temporada del Reality de juegos y serie de televisión Survivor. Filmada en el verano de 2004, el juego se llevó a cabo en Vanuatu, una cadena de islas volcánicas en… … Wikipedia Español
New Kidney in Town — Episodio de Padre de familia Episodio nº 8 Temporada 9 Escrito por Matt Harrigan Dave Willis Dirigido por P … Wikipedia Español
Nocturnal Illusion — Desarrolladora(s) Apricot Distribuidora(s) … Wikipedia Español
Emily Dickinson — Saltar a navegación, búsqueda Emily Dickinson … Wikipedia Español
El Desierto (episodio) — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase El Desierto (desambiguación). El Desierto Episodio de Avatar: la leyenda de Aang Título Original The Desert … Wikipedia Español
La elección de Selma — Episodio de Los Simpson Episodio n.º Temporada 4 Episodio 72 Código de producción 9F11 Guionista(s) David M. Stern Director Carlos Baeza Estrellas invitadas Phil H … Wikipedia Español
Kombucha — Preparación casera de la kombucha. En la superficie del líquido se puede ver la «madre» … Wikipedia Español